با فرستادن شماره پروانه استاندارد هر کالا که معمولا روی آن کالا هست به شماره پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷ مطابق نمونه بالا می توان از اصالت و اعتبار پروانه یک کالا مثلاً لوله های تاسیسات با مارکهای مختلف مطمئن شد. نمونه آن را در تصویر بالا می بینم البته در ایران این الزاما نشان دهنده کیفیت صحیح کالا نیست ولی هر کالا باید این حداقل را داشته باشد.

قبلاً گفته شد که برای بررسی صحت و اعتبار شماره پروانه استاندارد هر لوله یا محصول، شماره پیامکی وجود دارد که شماره پروانه استاندارد کالا را به آن ارسال می کنیم.
برای بررسی صحت و اعتبار گواهینامه فنی یک محصول از مرکز تحقیقات مسکن به سایت

https://www.bhrc.ac.ir/Certificate

مراجعه می کنیم و نام شرکت را در دسته‌بندی‌های آن جستجو می نماییم. در این سایت گروههای مختلفی از جمله گروه های زیر قابل انتخاب هستند.

۱. اتصالات مربوط به لوله های انتقال آب سرد و گرم بهداشتی، گرمایش و سرمایش (۶ شرکت)
ایزی پایپ      سوپرپایپ کلاسیک      سوپرپایپ ۲           کایرپایپ        اذر

۲. اتصالات مربوط به لوله‌های انتقال آب سرد و گرم بهداشتی (۷ شرکت) آذین       یزد لوله      رویال پایپ       آرم     یزدبسپار      پاورپایپ        نیک بسپار

۳.مخازن نگهداری مایعات (۲ شرکت)
رادمان پلاست آپادانا       مجتمع پلاستیک طبرستان

۴. دستگاه قطع‌کن گاز در برابر زلزله (۱ شرکت)
ایمن زلزله سدید

۵. شیرآلات ساختمانی (۸ شرکت)
آذر   کلار   سهند-افشان- آذر       ماهسان-راسان    شودر          شایان براق          سیتکو        KWC

۶. سیستم‌ گرمایش، تعویض هوا و تهویه مطبوع (پکیج شوفاژ فن‌دار و بدون فن، فن محوری) (۲۶ شرکت)

۷. لوله‌های پلیمری آبرسانی و فاضلابی (۵۲ شرکت)

۸. لوله‌های پلیمری مربوط به سیستم‌های آب آشامیدنی، گرمایش و سرمایش (۶۱ شرکت)

تعداد محدود گواهینامه های فنی معتبر در برخی از گروههای فوق مثلاً قطع کن گاز در زلزله یا منبع آب یا اتصالات لوله ها و یا شیرآلات ساختمانی بسیار عجیب است و با محصولات متنوع موجود در بازار در آن گروهها در تناقض بنظر می رسد که قطعا مرکز تحقیقات مسکن باید برای این امر تدبیری بیندیشند. جالب اینجاست نام اتصالات پنج لایه پر فروش ترین مارک ایران در بین گواهی های فنی نیست!!!! دقت شود که گواهینامه فنی ساخت اتصالات با لوله متفاوت است و در حالیکه بسیاری از شرکتها گواهی فنی ساخت لوله را دارند تنها 6 شرکت گواهی فنی ساخت اتصالات را دارا هستند.

 

۳-۱۱-۱-۱۴ استفاده از مصالح کارکرده، آسیب دیده و معیوب مجاز نیست
۵-۵-۱-۱۶ استفاده از مصالح کارکرده یا معیوب مجاز نیست
۸-۴-۴-۱۷ استفاده مجدد از لوله، اتصالات و شیرهایی که قبلاً در لوله کشی گاز از آنها استفاده شده است، بدون حصول اطمینان از سلامت و کارایی آنها و تایید مهندس ناظر ممنوع است.
بندهای بالا در مباحث ۱۴ و ۱۶ و ۱۷ نشان می دهد که استفاده از مصالح کارکرده یا غیر نو در تاسیسات مکانیکی (مثلاً پکیج کارکرده) ممنوع است البته مبحث ۱۷ که متعلق به ۱۰ سال پیش است استفاده از لوله و شیر و اتصالات را در شرایطی خاص با تأیید ناظر مجاز کرده این بدان دلیل است که گاها لوله کشی های گاز انجام شده قدیمی در منزلی هست و ما می خواهیم تفکیک کنتور بدهیم در این حالت ممکن است لوله کشی قبل را که مورد استفاده بوده به صلاحدید قبول کنیم

 

سوال همکار: الان در خصوص پرونده‌های آبفا باید مانند ماده ۳۳ عمل کنیم یا مطابق مبحث ۱۶ و چک لیست آبفا؟؟؟؟!!!!
پاسخ: واقعیت این است که در مورد هر تفاهم نامه ای باید بر اساس آن و چک لیست احتمالی مربوطه عمل کرد. خوشبختانه تقریبا تمام آنچه هم اکنون در بازدیدهای خود کنترل می کنیم محتوای مبحث ۱۶ و شامل موارد زیر است:
۱. تمام موارد فاضلاب از جمله تست و طراحی و مصالح
۲. تمام موارد ونت از جمله تست و طراحی و مصالح
۳. تمام موارد لوله کشی آب باران از جمله تست و طراحی و مصالح 
۴. تمام موارد لوله کشی آب از جمله تست و طراحی و مصالح
۵. تمام مباحث مقررات ملی از جمله مبحث ۱۶ یکسری قواعد کلی نظارت و ناظر را تکرار کرده اند
نکته: مواردی مثل پکیج و دریچه هوای تازه و دودکش که در مبحث ۱۴ هستند ولی در ساختمانهای تحت نظارت وجود دارند از اول هم به دلیل اینکه ناظر (گاز) مستقل دارند. جزو نظارت ما قرار نمی گرفتند.
نکته جالب: در مبحث ۱۶ بند ۱۶-۱-۱ لزوم رعایت مباحث ۱۴ و ۱۷ و ۳ آورده شده و در واقع این مباحث را می توان پیوست مبحث ۱۶ دانست.

 

سوال همکار در ادامه اینکه آیا می شود بدلیل ذکر مباحث دیگر در مبحث ۱۶ انها را هم مربوط دانست و اعمال کرد: این دیگه نشد کتاب شد جزوه که میگه برید دو کتاب دیگه هم بخونید. اشتباه نگارنده کتاب است. آخه میشه یه مبحث را به مبحث دیگه مرتبط کرد؟ پس چرا مبحث 3 را که آتش نشانی درآن آمده مرتبط نکرده ولی ما باید بپذیریم که آتش نشانی زورکی با ما است؟

جواب: متن پست قبلی در مورد اینکه مبحث ۱۶ را می توان به مباحث دیگر مرتبط دانست برای حل مشکل احتمالی برخی مهندسین در کمیته های داوری و انتظامی و موارد ضروری است ولی توصیه اکید من به همه عزیزان این است که به هیچ وجه در تفاهم نامه متزلزل کنونی از محدوده تفاهم خارج نشوند و همچنین در نظر داشته باشند که وظیفه باید همراه با اختیار باشد و با این اختیارات کم ناظرین آبفا و برق اعمال تفاهم نامه در ساده ترین حدش هم سخت است چه برسد به اعمال مواردی مثل گاز و آتش نشانی و …

 

 

فلنج نوعی اتصال یا فیتینگ بازشو لوله بشکل دو دیسک است که با پیچ به هم متصل می شوند بین دو فلنج واشرهای متنوعی قرار می گیرد. فلنج ها از دید ظاهری سه دسته ساده و لبه دار و کور دارند(شکل). فلنج می تواند بصورت رزوه ای (مصرفی) یا جوشی (گرمایش) به لوله مربوطه متصل شود( شکل) پیچ فلنج ها را مطابق شکل باید با ترتیب ضربدری و خاصی بست. طبق ۱۴-۱۰-۳-۵ در لوله کشی فولادی با اتصال جوشی، اتصال بازشو باید با نصب فلنج صورت گیرد (اتصال لوله به اغلب دستگاههای موتورخانه باید بازشو باشد) 
طبق ۱۴-۱۰-۳-۷ در لوله کشی فولادی آب گرم کننده با دمای پایین- بخار کم فشار-برگشت چگالیده بخار کم فشار- آب سرد کننده- آب خنک کننده همه اتصال‌ها تا قطر اسمی “2 باید از نوع دنده ای و “2.5 و بالاتر از نوع جوشی و فلنجی باشد 
طبق ۱۴-۱۰-۳-۷ در لوله کشی فولادی آب گرم کننده با دمای متوسط و بالا- بخار پر فشار-برگشت چگالیده بخار پر فشار همه اتصال‌ها باید از نوع جوشی فلنجی باشد 
طبق ۱۶-۳-۴-۸ اتصال در لوله کشی فولادی گالوانیزه (مصرفی) باید تا قطر نامی 50mm میلیمتر دنده ای و 65 و 80 و 100 mm دنده ای یا فلنجی و 125mm و بالاتر فلنجی باشد

 

انواع بست لوله آب را با نام آنها در تصاویر می بینیم. 
۱. بست آویز تسمه ای یک تکه لوله افقی
One piece strap

۲. بست گیره ای آویز لوله های افقی
عایق دار و بدون عایق
Clamp clip
۳. بست آویز رکابی قابل تنظیم لوله افقی
Adjustable clevis
۴. بست گیره ای آویز لوله های قائم
Riser clamps</p>
۵. بست کورپی میله ای که لوله افقی را می گیرد یا نمی گیرد
U bolt
۶. بست کورپی تسمه ای لوله افقی
Overstrap

جهت اطلاع از جزییات اجرایی و ابعاد این بستها و مقدار باری که با توجه به این ابعاد تحمل می کنند به نشریه ۱۲۸ مراجعه کنید

 

چک لیست نکات حائز اهمیت در طراحی ونظارت آبفا

بنا به چک لیست کنترل نقشه نظام مهندسی نصب منبع اب در پشت بام ممنوع است چون منبع پلاستیکی نباید در گرما و نور باشد و گالوانیزه هم به کل ممنوع است و استیل هم در ایران نیست

 برای اولین بار به سوال بسیار مهمی که ناظران همیشه در ذهن دارند پاسخ داده ایم. لیست زیر قیمت بروز لوله و اتصالات پنج لایه پکس لازم برای یک آپارتمان 75 متری با 4 رادیاتور و یک حوله خشک کن و یک حمام کامل و یک توالت ایرانی است(متراژ لوله ها می تواند متفاوت باشد). اولا سعی شده هیچ اتصال که برنجی آن وجود ندارد در لیست استفاده نشود. ثانیا تمام اتصالات درون دیوار از نوع پرسی و تمام اتصالات درون جعبه کلکتورها و جعبه ورودی واحد از نوع کوپلی وباز شدنی برای تعمیر باشد. لیست متعلق ب یک شرکت متداول است و معمولا تا 20 درصد تخفیف دارد و بنابراین هزینه لوله یک واحد حدودا 3 میلیون می شود. هر شرکت فروشنده یا تولید کننده می تواند مشابه لیست فوق را بهمین شکل و بر اساس همین تعداد و معیارها در اختیار اینجانب قرار دهد که در آرم و سربرگ خود شرکت در کانال منتشر شود. هزینه استفاده دعای خیر. استفاده از این پست و عکس بدون ذکر منبع ضمان شرعی و اخلاقی دارد

برای اولین بار محاسبه هزینه مصالح لوله کشی آب گرم و سرد به روش کلکتوری جدا از لوله کشی گرمایش: (قیمت آذر ۹۸)
حتما با این موضوع روبرو شده اید که سازنده می خواهد لوله اب گرم شوفاژ را کلکتوری پنج لایه، ولی آب سرد و گرم مصرفی را با لوله پلی پروپیلن تک لایه یا همان لوله سفید یا سبز کار کند.

تصویر نشان می دهد هزینه لوله کشی آب سرد و گرم برای یک واحد بروش کلکتوری پنج لایه حدودا ۱.۵ میلیون تومان برای هر واحد خواهد بود یعنی اختلاف هزینه لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی بروش کلکتوری با لوله سفید کمتر از ۱ میلیون برای هر واحد است.( آب گرمایش در هر صورت کلکتوری خواهد بود و بنابراین در این محاسبه نیامده)

در حال حاضر می بینیم که با توجه به قیمتهای نجومی املاک نوساز ( تقریبا بالای ۲۰ میلیون تومان برای هر متر مربع) و سود سرشاری که سازندگان می برند، حتی از کاهش کیفیت برای سود بیشتر در حد یک میلیون هم ابایی ندارند. این افراد حاضرند مخارجی همچون آبنما و استخر و سنگها و کابینت‌های انچنانی را حتی در املاک پایین شهر انجام دهند ولی کمتر از همین مخارج را برای کیفیت ساختمان انجام نمی دهند.

 

استاندارد لوله ها و اتصالات ابرسانی و گرمایش ابی

فواصل مناسب سرویسهای بهداشتی ( توالت و بیده و روشویی و وان و …) از دیوار و یکدیگر به روایت تصویر

سوال:حداقل ابعاد سرویس بهداشتی یا حمام چقدر است؟
در یکی از تصاویر زیر بندهای مبحث ۱۶ در مورد فواصل لوازم بهداشتی را می بینیم
۱. فاصله محورهای طولی دو وسیله ۷۶ سانتیمتر
۲. فاصله محور طولی وسیله تا دیوار کناری ۴۵ و یورینال ۴۰ سانتیمتر
۳. فضای خالی جلوی وسیله ۵۰ سانتیمتر
۴. فاصله دیواره وسیله تا دیوار ۵ سانتیمتر
۵. حداقل ابعاد اتاقک یا کابین توالت شرقی یا غربی (مثلاً در توالت‌های عمومی) ۹۰ در ۱۵۰ سانتیمتر
۶. کابین دوش که در کشورهای غربی فضایی در حمام جدا شده با پرده یا شیشه است مساحت ۰.۶ متر
در تصویر دیگر در نشریه ۱۲۸ موارد بالا بصورت مصور آمده که فقط در مورد فاصله روشویی از دیوار کناری فرق می کند.

از موارد بالا می توان تا حدودی به ابعاد حداقلی حمام یا سرویس بهداشتی رسید ولی مبحث ۴ مقررات ملی که در مورد معماری فضاهاست دو معیار دیگر را هم اضافه می کند که سخت گیرانه تر است
۱. کوچکترین ضلع فضای بهداشتی در هیچ شرایطی نباید از ۱.۱ متر کمتر باشد.
۲.اگر فضای دوش پیش ورودی دارد باید طول فضا حداقل ۱.۵ متر باشد
با این تفاسیر و در مجموع حداقل فضای حمام و سرویس بهداشتی ۱.۱ در ۱.۵ خواهد بود

لوله های مجاز آب سرد و گرم مصرفی بر طبق مبحث 16 مقررات ملی ساختمان ویرایش 96

لوله های مجاز آب گرمایش بر طبق مبحث 14 مقررات ملی ساختمان ویرایش 96

کلاس بندی لوله کشی گرم بر حسب دمای آب و مدت زمانی که آب در دماهای مختلف است

در ایران لوله کشی آب گرم مصرفی کلاس 1 و لوله کشی گرمایش با رادیاتور کلاس 5 و لوله کشی گرمایش از کف کلاس 4 است

 

جدولی که ضخامت صحیح انواع جنس لوله را برای پنج کلاس لوله کشی با توجه به فشار کاری نشان می دهد

همانطور که دیده می شود در کلاس پنجم ضخامت لازم برای پلی پروپیلن یا همان لوله های سفید و سبز غیر منطقی بالاست

حداکثر فشار کار مجاز انواع جنس لوله باتوجه به سری لوله (ضخامت) برای دما و عمرکاری مشخص.

همانطورکه دیده می شود لوله های پلی پروپیلن و پلی اتیلن مقاوم به دما (پرت) حتی درضخامت بالا هم دردمای بالا فشار بالا را تحمل نمی کنند

دوباره یاداوری میشود پلی پروپیلن و پلی اتیلن هر دو ترموپلاست هستن یعنی با گرما نرم و اسیب پذیر می شوند و بهمین علت کاربرد لوله انها برای اب گرم ممنوع است. البته این قابلیت نرم و ذوب شدن باعث می شود که اتصال جوشی برای انها امکانپذیر باشد. پلی اتیلن مشبک همان پلی اتیلن است که به واسطه اضافه کردن پیوندهایی به پلی اتیلن دیگر ترموپلاست نیست و با گرما کمتر نرم و اسیب پذیر می شود پس دلیل ممنوعیت لوله های پلی پروپیلن و پلی اتیلن برای اب گرم مقاومت انهاست نه بهداشتی بودنشان

 

یک نکته بسیار مهم: یک اشتباه رایج وجود دارد و ان اینکه بصورت عام گفته می شودکه لوله تک لایه برای گرمایش و اب گرم مصرفی ممنوع است این جمله برای لوله کشها ساخته شده که لوله تک لایه را همان لوله سفید (پلی پروپیلن) می دانند. ولی در مبحث چنین جمله ای وجود ندارد و اتفاقا لیستی از لوله های تک لایه مجاز در ان بچشم می خورد. در واقع انچه ممنوع است پلی پروپیلن و پلی اتیلن برای مصرف لوله اب گرم و گرمایش است و جنسهای پکس و پرت هر چند لایه که باشند مجازند

لوله های چند لایه پلی اتیلن مقاوم به دما (پرت)  (سوپرپایپ و کایرپایپ) در مقابل دما از مقاومت کمتری نسبت به لوله های چند لایه پلی اتیلن مشبک (پکس) (نیوپایپ و یونیک) برخوردارند این مساله را در سایز 35 و کمتر در جدول زیر برای دمای 82.2 می بینیم که تحمل فشار لوله پنج لایه پکس 8.5 و برای پرت 6.8 بار است و بهتر است از انها نیز مانند پلی پروپیلن اجتناب شود

نمونه لوله پنج لایه ترکیبی که درون ان لایه پلی اتیلن مقاوم به دما (پرت) است که به دما مقاومتر است و بیرون ان پلی پروپیلن می باشد. توجه شود که اتصال این لوله ها توسط لایه پلی پروپیلن و بصورت جوشی است و چون این اتصال در مقابل حرارت مقاوم نیست قابل قبول نمی باشد

با اینکه روی لوله قید شده که کلاس 5  (برای گرمایش مناسب) با فشار 10 بار است کماکان لوله چند لایه پلی اتیلن مشبک (پکس) اولویت دارد

همچنین چون لوله های غیر از پکس آلومینیوم پکس و پرت آلومینیوم پرت جزو مبحث نیستند می توان لوله های چند لایه دیگر را نپذیرفت

یکی از مواردی که جنس لوله با مقاومت کمتر را نشان می دهد ضخامت لازم بالای ان است

مثلا بالاترین ضخامت لازم لوله متعلق به جنس  پلی پروپیلن و پس از ان پلی اتیلن مقاوم به دما (پرت) و پس از ان پلی اتیلن مشبک (پکس) است

توجه شود در لوله های پرت همانگونه که در جدول تحمل فشار و دما آمده بود در سازهای کوچکتر مقاومت کمتر است در شکلهای زیر سایز 20 لوله تا 80 درجه تحمل دما دارد ولی در سایز 32 تحمل دما تا 90 درجه است

برخی لوله های چند لایه برای کلاس کاری مشخصی ساخته شده اند. مثلا عکس زیر مربوط به لوله چند لایه مناسب آب گرم تا دمای 70 درجه یعنی کلاس 2 است. در این موارد حتی اگر لوله پنج لایه ذکر شده در مبحث باشد بهتر است از لوله غیر از کلاس نوشته شده بر روی آن استفاده نشود

یک نمونه دیگر لوله ترکیبی پکس آلومینیوم پرت را در شکل می بینیم که چون هر سه لایه برای آب گرمایش مجاز هستند ترکیب آنها هم مجاز است . کلاس این لوله مطابق نوشته روی آن 5 در فشار 10 بار و استاندارد آن 12753-2 است. در نتیجه از دید کلاس ذکر شده هم لوله مناسب گرمایش است

لوله تصویر یک نمونه لوله چند لایه با مارک اذین لوله سپاهان است. همانطور که در نوشته روی لوله می خوانیم از دولایه پلی پروپیلن و یک لایه الومینیوم بین این دو تشکیل شده است. اگر در تصویر دقت کنیم لایه بیرونی این لوله بسیار نازک بوده و لایه الومینیومی بسیار به سطح خارجی لوله نزدیک است. بدلیل اینکه قسمت پلاستیکی این لوله تماما از جنس پلی پروپیلن است این لوله برای اب گرم مصرفی و گرمایش مجاز نیست.
از اطلاعات نوشته شده بر روی این لوله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. فشار نامی لوله 20 بار است
2. ماکزیمم فشار کاری لوله 10 بار با رده کاری یا همان کلاس 1 یعنی اب سرد مصرفی است
3. قطر خارجی لوله 20 و ضخامت ان 3.4 میلی متر است

 

جدولی که نشان می دهد انبساط لوله های تک لایه ده برابر چند لایه و فلزی است و کار برد آنها می تواند باعث شکستن سرامیکها در اثر انبساط شود

 

همانطور که گفته شد لوله های پلاستیکی تک لایه اکسیژن و نور را از خود عبور می دهند و دو عامل رشد جلبک نور و اکسیژن است. نمونه یک مخزن از پلیمر تک لایه که جلبک زده را در شکل می بینیم

فومهای پوشش دور لوله های پنج لایه از جنس بطور متداول در بین سازندگان و مجریها به عنوان عایق لوله معروفند. البته درست است که این فومها عایق نیز هستند ولی سوال اینجاست اگر استفاده از اینها تحت عنوان عایق است چرا لوله اب سرد را عایق می کنیم یا می دانیم که طبق مبحث عایق لوله که دمایش را به منطقه تهویه شده می دهد الزامی نیست پس چرا لوله های شوفاژ که از پکیج به داخل خانه امده را عایق می کنیم.
جواب: کاربرد فوم لوله بر روی لوله پنج لایه عایق نیست بلکه به منزله داکتی است که از لوله حفاظت می کند این حفاظت در مقابل موارد زیر است
1. فوم لوله نیروی وزن مصالح بر لوله را توزیع می کند
2. فوم لوله فضای حرکت در اثر انبساط به لوله می دهد
3. فوم لوله اجازه می دهد لوله و مصالح که ضریب انبساط متفاوت دارند ازادانه روی هم بلغزند
4. فوم لوله از اسیب ابزار و مصالح برنده به لوله جلوگیری می کند
5. فوم لوله از رسیدن نور به لوله که برای لوله پلاستیکی بسیار بد است تا قبل از پوشاندن ان جلوگیری می کند

 سوال : 

استفاده از یک فوم مشترک برای لوله پنج لایه رفت و برگشت یک رادیاتور پکیج و بدین شکل چسبیدن دو لوله فوق بدون واسطه به هم چه اشکالاتی دارد؟ 

پاسخ: 

از دید فلسفه فوم که انبساط و انقباض آزاد و محافظت از لوله است باعث می شود که دو لوله که در یک فوم جا نمی شوند با مصالح ساختمانی از جمله ملات تماس پیدا کنند و فلسفه استفاده از فوم زیر سوال رود.

از دید صرفه جویی در مصرف انرژی اگر سیستم دارای پکیج مستقل برای هر واحد باشد انتقال گرما از لوله رفت به برگشت تاثیری در هدر روی انرژی ندارد زیرا سیستم بسته است و دوباره از این گرما استفاده می شود

از دید گرمایش چون دمای خروجی آب از پکیج ۹۰ درجه ثابت است انتقال حرارت بین لوله رفت و برگشت، دمای آب ورودی به رادیاتورها را که از پکیج آمده کاهش می دهد و در نتیجه بازده حرارت دهی رادیاتور کاهش می یابد و به تعداد پره های بیشتری در ساختمان نیاز خواهد بود

 

 

طبق راهنمای نیوپایپ سایز لوله پنج لایه در حالت کلکتوری در موارد زیر فیکس است و محاسبه نمی خواهد
ورودی هر واحد 25
برای هر سرویس حمام یا توالت 16
برای اشپزخانه دو انشعاب 16 یا یک انشعاب 20
برای ورودی سرد کلکتور به پکیج 20
برای خروجی اب گرم مصرفی پکیج به کلکتور 20
برای هر رادیاتور یک لوله 16
در نتیجه در حالت تمام کلکتوری تنها سایز رایزر و لوله اصلی ساختمان و رفت و برگشت اب گرمایش به پکیج برای محاسبه باقی می ماند

سوال :
آیا برای ماشین ظرفشویی و لباسشویی وجود هر دو انشعاب گرم و سرد واجب است و حداقل الزامات در این مورد چیست؟

پاسخ:
درست است که در مبحث ۱۶ مستقیم به این امر اشاره نشده ولی در جدول مصارف قسمت سایزینگ لوله های آبرسانی نوشته شده که برای لباسشویی مصرف آب سرد و گرم و برای ظرفشویی مصرف آب گرم است. این جدول عیناً منطبق با استاندارد بین المللی لوله کشی است که آن را نیز در تصویر می بینیم. دلیل این امر این است که شستشوی لباس در لباسشویی با ترکیب آب گرم و سرد با دماهای مختلف است ولی ظرفشویی همیشه اب را برای مصرف خود گرم می کند. البته قطعا وجود سرد و گرم برای هر دو بلامانع است

 

دو نوع عایق الاستومری

NBR (Acrylonitrile-butadiene rubber)

EPDM (ethylene propylene diene monomer rubber)

دو الاستومر پلاستیکی هستند که کاربرد متعددی دارند مثلا از این دو برای ساخت او رینگ های اتصالات لوله پنج لایه استفاده می شود. همچنین در عایقهای الاستومری سیاه رنگ دور لوله ها هم یکی از این دو الاستومر استفاده می شوند. استفاده دیگر این دو ماده در واشرها و گسکت هاست که مثلا در مبدلهای حرارتی صفحه ای برای مخلوط نشدن مایع دو سوی مبدل بکار می روند. جدول بالا رنج کاربردها و مقایسه بین این دو ماده مهم در صنعت است که خواندن ان به همه مهندسین توصیه می شود. بطور خلاصه موارد مهم فرق این دو عبارتند از: ان بی آر نسبت به روغن و گریس و ای پی دی ام نسبت به ازن مقاوم هستند. ان بی آر نسبت به دمای پایین صفر و ای پی دی ام نسبت به دمای بالای 100 مقاوم تر هستند

عایق های سنتی در مقایسه با عایقهای الاستومری (از نوع ان بی آر)1

جدول زیر مقایسه بین خواص عایقی و فیزیکی عایقهای سنتی و جدید است که خواندن کامل ان به همه مهندسین توصیه می شود ولی بصورت خلاصه
اولا الیاف عایقهای جدید عارضه ریوی ایجاد نمی کنند
ثانیا برای سرما و گرما و صوت هر سه عایقند.
ثالثا راحتی نصب بالایی دارند
رابعا خوردگی کمتری در لوله ایجاد می کنند
خامسا ضریب مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به عایقهای سنتی دارند
مزایای عایقهای سنتی نسوز بودن و سبک بودن انهاست. دقت شود در عایقهای سنتی فقط برای پشم سنگ عایق صوتی ذکر شده

تصویر زیر مشخصات و مقایسه بین دو فوم عایق ای پی ای و اکس پی ای است. تاکید می شود که فوم سفید لوله های پنج لایه از نوع ای پی ای است. این دو فوم به نسبت فومهای الاستومری  ان بی آر و ای پی دی ام که سیاه رنگ هستند بسیار ارزانترند ولی به حرارت حساس تر هستند همچنین برخی ایرادات عایق‌های سنتی مثل پشم شیشه و پشم سنگ را هم ندارند. نکته بسیار مهم در مورد انتخاب عایقها این است که بر خلاف تصور عمومی، فرق هدایت حرارتی عایقها رنج بین 0.033 و 0.044 است و بنابراین ضخامت دو عایق مختلف برای یک کاربرد یکسان حداکثر تنها می تواند 30 درصد بالاتر یا پایینتر باشد. یعنی اینگونه نیست که بجای ۴ سانتی متر پشم شیشه بتوانیم ۱ سانتی متر فوم  ای پی دی ام قرار دهیم. در واقع مزیت عایق‌ها بر یکدیگر معمولا در مسایلی مثل نسوز بودن یا خورنده نبودن یا طول عمر طولانی یا سرطان زا نبودن یا خواص ضد صدا داشتن یا حفظ خاصیت عایقی در دماهای بسیار بالا و بسیار پایین است.

بر خلاف باور عمومی که نقش انتقال حرارت همرفت را در وسایل گرمایشی یک ساختمان و پرت حرارتی نزدیک به صد در صد می داند بیشترین نقش در انتقال حرارت در گرمایش و پرت حرارتی ساختمانها مربوط به انتقال حرارت تابش است لذا استفاده از عایق های حرارتی متالایز یعنی دارای یک لایه نازک آلومینیوم می تواند انتخاب بسیار خوبی باشد. استفاده از لایه متالایز که نمونه آن فلاکس چای است باعث می شود تابش گسیل شده بازگردد و از اتلاف حرارتی به این شکل جلوگیری شود. شایان ذکر است مواردی مثل گرمایش از کف باز بر خلاف تصور عموم بر پایه انتقال حرارت تابش هستند و عایق زیر لوله های گرمایش از کف بهتر است متالایز باشد.

برای اینکه عایق از روی لوله یا دودکش قائم سر نخورد باید شاخکهای بر روی بدنه لوله یا دودکش نصب یا جوش کرد این شاخکها با توجه به اینکه عایق چقدر سنگین باشد باید فواصل متفاوتی از هم داشته باشند طول شاخکها باید نصف ضخامت عایق باشد و اگر عایق دو لایه باشد باید یک شاخک تا نصف عایق بیرونی و یک عایق تا نصف عایق درونی بیرون زدگی داشته باشد و همین ترتیب یک در میان ادامه یابد

 

یکی ازتغییراتی که در ویرایش جدید مبحث 16 رخ داده این است که لوله اب گرم با طول بیشتر از 10 متر باید برگشت داشته باشد این طول در ویرایش قبل 30 متر بود(سوپرپایپ)
توجه شود . در مورد شوفاژخانه مرکزی حتما کلکتور اب گرم در صورت دور بودن از رایز باید برگشت داشته باشد و خود رایزر هم در هر شرایطی برگشت به موتورخانه داشته باشد

 

لوله کشی در سقف مزیت دسترسی به بخش اعظمی از لوله کشی و بخصوص اتصالات را دارد ولی در اجرای آن باید موارد زیر را بررسی کرد
عبور لوله از سقف طبقه ای که می خواهیم لوله ان را بکشیم برای آب مصرفی کمتر مشکل دارد ولی برای آب گرمایش فن کویل یا رادیاتور چون فشار سیستم کم است موجب جمع شدن هوا در لوله در سقف می شود. در مورد داکت اسپیلت در صورتیکه شیب سر بالا به سمت کویل اسپیلت باشد و شیر هواگیری اتوماتیک در آنجا نصب باشد مشکلی نیست. ایراد دیگر این روش این است که طول مسیر لوله را بیشتر می کند و همچنین قسمت بیشتری از لوله درون دیوار خواهد بود ( تقریبا طول مسیر درون دیوار دو تا سه برابر می شود) در این نحوه لوله کشی حتما به استفاده کنندگان ساختمان باید تذکر داد که مسیر لوله ها از بالا است که لوله ها را سوراخ نکنند
عبور لوله از سقف طبقه زیرین یعنی همانجا که لوله های فاضلاب این طبقه هم عبور کرده مشکل هواگیری ندارد ولی در نقاط بسیاری باید سقف را سوراخ کرد تا لوله برای سرویسها و رادیاتورها بالا آید یا از پکیج پایین رود. در این روش لوله هر واحد در سقف واحد زیرین است که در تناقض با مبحث 16 جدید است

انواع اتصالات یا همان فیتینگها برای لوله کشی پکس

از میان اتصالات زیر نوع گاز کوسه ای تنها نوعی است که قبل از ترکیدن جداره لوله تک لایه پکس از جا در می رود همچنین نوع فشاری قبل از ترکیدن لوله نشت می دهد ولی بقیه اتصالات بگونه ای محکم هستند که قبل از ترکیدگی لوله جدا نمی شوند یا نشت نمی دهند نتیجه اینکه تمام اتصالات اگر درست صورت گیرند از خود لوله محکمتر هستند

او رینگ فیتینگهای لوله های پکس می تواند از جنس ای پی دی ام یا ان بی ار باشد ان بی ار مقاومت بیشتری برای روغن دارد ولی برای آب گرم و عمر بیشتر و فرسایش کمتر یعنی آنچه در لوله کش آب خانه لازم است ای پی دی ام بهتر است

 

مهره ماسوره طلایی یک اتصال است برای اتصال به لوله فلزی که نه رزوه دارد و نه می خواهیم به ان رزوه جوش دهیم. این اتصال می تواند برای بستن لوله فلزی که شیر منتهی به ان خوب اب بندی نمی شود بطور موقت استفاده شود. نحوه عملکرد و اب بندی این اتصال برگرفته از اتصالات لوله های پلاستیکی جدید با کمی تغییر و مناسب سازی برای لوله های فلزی است و توسط واشر انجام می شود. به انتهای این اتصال هم می توان لوله رزوه شده وصل کرد.

اجرای لوله کشی در سقف

اولا اجرای لوله کشی در سقف مزیت دسترسی به بخش اعظمی از لوله کشی و بخصوص اتصالات را دارد ولی در اجرای آن باید موارد زیر را بدقت بررسی کرد.

1. عبور لوله از سقف طبقه ای که می خواهیم لوله اش را بکشیم برای آب مصرفی کمتر مشکل دارد ولی برای آب گرمایش فن کویل یا رادیاتور چون فشار سیستم کم است موجب جمع شدن هوا در لوله در سقف می شود. در مورد داکت اسپیلت در صورتیکه شیب به سمت کویل اسپیلت باشد و شیر هواگیری اتوماتیک در آنجا نصب باشد مشکلی نیست. ایراد دیگر عبور لوله از سقف همان طبقه ای که لوله اش را می کشیم این است که طول مسیر لوله را بیشتر می کند و همچنین قسمت بیشتری از لوله درون دیوار خواهد بود ( تقریبا طول مسیر درون دیوار دو تا سه برابر می شود) در این نحوه لوله کشی حتما به استفاده کنندگان ساختمان باید تذکر داد که مسیر لوله ها از بالا است که لوله ها را سوراخ نکنند

2. عبور لوله از سقف طبقه زیرین یعنی همانجا که لوله های فاضلاب این طبقه هم عبور کرده مشکل هواگیری ندارد ولی در نقاط بسیاری باید سقف را سوراخ کرد تا لوله برای سرویسها و رادیاتورها بالا آید. نکته دیگر این روش این است که در اینجا لوله کشی هر واحد در سقف واحد زیرین خواهد بود که با مبحث 16 جدید در تناقض است

3. لوله های پلاستیکی بشدت به نور حساسند و نباید آنها را در معرض نور قرار داد

 

💠در مبحث 14 در مورد دفن لوله کشی گفته شده:
لوله ها (جز لوله های ترموپلاستیک) و دیگر اجزای لوله کشی نباید در تماس با هر گونه مصالح ساختمانی قرار گیرند.
دفن هر گونه لوله و دیگر اجزای لوله کشی در اجزای ساختمان، جز لوله کشی ترموپلاستیک، مسی با اتصال لحیمی مویینگی و اتصال نوع جوشی در لوله کشی فولادی، مجاز نیست.
💠در مبحث 16 گفته شده:
لوله های پلاستیکی ممکن است در اجزای ساختمان (کف و دیوار) دفن شوند. دفن این لوله ها باید طبق دستور کارخانه سازنده باشد.
❇️یاداوری می شود فقط پلی اتیلن و پلی پروپیلن و پلی بوتیلن و پی وی سی ترموپلاستیک هستند و پکس  و پرت  هیچکدام ترموپلاستیک نیستند بلکه ترموست هستند

تعریف ترموپلاستیک این است که پلاستیکی که به واسطه گرما نرم و سپس ذوب می شود و دوباره می توان ان را شکل داد. با این تعریف برخلاف جدول مبحث که در تصویر امده پکس پلی اتیلنی است که به واسطه پیوندهای اضافه شده به ان ترموست شده و هر چه گرمش کنیم نرم و ذوب نمی شود اساسا به همین علت است که پکس لوله مناسب در اب گرمایش و اب گرم مصرفی است ولی پلی اتیلن که ترموپلاست است لوله مناسبی برای گرما نیست. بنابراین تیتر جدول مبحث مبنی بر ترموپلاستیک بودن پکس غلط است این اشتباه از انجا ناشی شده که اولین لوله های پلاستیکی در کشور و دنیا (همان لوله های پلی پروپیلن مشهور به لوله های سفید) ترموپلاستیک بوده اند و این تیتر به همین علت از همان زمان ماندگار شده است. خصوصیت مثبت ترموپلاستها این است که با ذوب و قالبگیری مجدد قابل بازیافت هستند

https://en.wikipedia.org/wiki/Thermoplastic

https://en.wikipedia.org/wiki/Thermosetting_polymer

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Cross-linked_polyethylene

 

اجرای موتورخانه با سوپر پایپ در شکل

سعی گردد که بجای لوله چند لایه پلی اتیلن مقاوم به دما (پرت) مثلا سوپر پایپ و کایرپایپ از لوله چند لایه پلی اتیلن مشبک (پکس) مثلا نیوپایپ و یونیک استفاده شود

پکس هم به گرما حساس است و بهتر است که چند متر اول خروجی از بویلر فلزی باشد

 

کلکتور آلومینیومی و کلکتور پلاستیکی (پی پی اس یو) آب در نمایشگاه تاسیسات، توجه شود کلکتور معمولی برنجی است. ولی در هر حالت کلکتور باید ضد زنگ باشد.

یک اجرای ضعیف کلکتور

در شکل ایجاد کلکتور آب با استفاده از لوله کلکتور و تبدیل رو پیچ کوپلی در لوله های پنج لایه دیده می شود اما آیا نبود شیر کلکتوری بر انشعابات مشکل مقرراتی ندارد؟ در پاسخ

کلکتور فوق بشرط درون دیوار بودن و دفن نشدن حداقل از سیستم انشعابی با دفن اتصالات بهتر است. چون روش انشعابی با اتصالات در کف هم شیر فرعی ندارد.

 کلکتور فوق شیر ندارد و با بند پنجم قسمت الف ۱۶-۳-۵-۳ مبحث ۱۶ مقررات ملی که باید در ورود هر گروه لوازم بهداشتی شیر قطع و وصل گذاشت در تناقض است گرچه در کلکتورهای دارای شیر هم، معمولا بودن شیر یکطرفه در شیر مخلوطها طبق بند ۱۶-۳-۷-۵ مبحث ۱۶ انجام نمی شود.

نشت یابی در مسیر لوله های سیستم کلکتوری فوق بدون شیر سخت‌تر است چون نمی توان با بستن شیرهای مختلف بترتیب محل نشت را پیدا کرد.

سوال همکار: با سلام و آرزوی سلامتی
سوالی داشتم
با توجه به 2 نامه ای که در کانال قرار دادید الان می توانیم مجوز استفاده از لوله های تک لایه را برای آب گرم مصرفی صادر کنیم ؟
ممنون
جواب: با رعایت بندهای زیر از مبحث بله.
۱۶-۳-۵-۲ بند ۵ «در لوله کشی توزیع آب گرم مصرفی باید برای امکان انقباض و انبساط لوله ها پیش بینی های لازم صورت گیرد»
۱۶-۳-۵-۳ بند ۵ «در ورود به یک گروه بهداشتی شامل تعدادی لوازم بهداشتی باید شیر قطع و وصل نصب شود مگر اینکه لوله ورود به هر یک از لوازم بهداشتی در آن گروه شیر قطع و وصل مستقل داشته باشد.»
انبساط و انقباض لوله تک لایه ده برابر انبساط فلزات یا لوله چند لایه است که باعث ورآمدگی سرامیکها و شکستگی آنها می شود.
در مورد بند دوم بالا باید در ورودی گرم و سرد هر سرویس یک شیر قطع و وصل کلی گذاشت که در مورد روش کلکتوری خود به خود انجام شده است ولی برای تک لایه باید درون سرویس تعبیه شود که کار سختی است.
سرجمع موارد بالا بهتر است سازنده را راضی کنیم اختلاف حداکثر دو میلیون تومانی برای هر واحد را بدهد و سیستم کلکتوری چند لایه کار کند.

گاهی برای درپوش یا اتصالات پنج لایه مثل زانویی و چپقی و تبدیل و … از گالوانیزه استفاده می کنند یا ورودی کلکتور را بجای سر ان از یکی از انشعابات میگیرند که بسیار اشتباه است

وجود رایزر اب و گاز در مشاعات بدلیل تعمیرات ان است که هیچکس برای تعمیر لوله مشترک لزومی به ورود به واحد دیگری نداشته باشد همچنین در این حالت اسیب در اثر نشت هم به مشاعات خواهد بود

چگونگی نشان دادن تغییر سایز رایزر (برای مثال آبرسانی) در نقشه پلان طبقه : مطابق شکل یک خط کسری می کشیدم و در بالای خط کسری سایز رایزر که رو به بالا می رود و در پایین آن سایز رایزر که از پایین آمده را می نویسیم. دقت شود اگر رایزری در طبقه ای مطابق شکل بالا تمام شود و دیگر به سمت بالا ادامه نداشته باشد بجای سایز آن خط تیره می گذاریم.

 

سوال همکار: 
سلام دکتر چه فرقی بین ابرسانی از پایین به بالاو ابرسانی از پایین به بالا و برگشت ان به سمت پایین به صورت  وجود دارد کدام بهتر است؟
در مورد توزیع اب در برگشت در رایزرها 
اولا اینکار به محدودیت سرعت در رایزرها کمک نمی کند و سایز رایزر با محدودیت سرعت تعیین می شود. 
ثانیا اینکار باعث می شود که کل آب ساختمان تا بالاترین نقطه رایزر بالا رود و بنابراین سایز رایزر را در بالا رفتن نمی توان کاهش داد و پلکانی کرد. 
ثالثا در موارد ساختمانهای بیش از ۸ طبقه که ممکن است این روش بتواند زون فشاری ما را افزایش دهد باید محاسبه گردد که افزایش فشار در اثر پایین امدن از طبقات انقدر از اصطکاک بیشتر نشود که در طبقه ای فشار از 4 بار بیشتر شود 
در جمع بندی بهتر است که اینکار جز در موارد ضروری و ساختمانهای بالای ۸ طبقه و با محاسبه و دقت بیشتر انجام نشود

نکته فوق العاده مهم این است که در توزیع آب مصرفی در برگشت از بالا به هیچ وجه نباید سایز رایزر را از حالت توزیع در بالا رفتن کوچکتر گرفت و نحوه توزیع در بالاترین سایز رایزر تاثیر ندارد.

ادامه سوال همکار در مورد رایزر آبرسانی با توزیع از بالا یا پایین:

 

با سلام دکتر لطفا در خصوص نکته فوق العاده مهم پست بالا در خصوص سایز رایزر بیشتر توضیح فرمایید بنده متوجه نشدم
یعنی سایز رایزر رفت و برگشت یکی باشد ؟
و یعنی از بالا به پایین دیگه سایز کم نکنیم ؟…

پاسخ:
در تصویر، لوله کشی رایزر به دو شیوه توزیع از بالا و پایین نشان داده شده است با توجه به شکل به این نتیجه می رسیم که سایز رایزر در روش توزیع از بالا باید در هنگام بالا رفتن حفظ شود و در هنگام پایین آمدن و توزیع، پلکانی و بر اساس محاسبات دقیق کم شود. سایز رایزر در روش توزیع از بالا در هنگام بالا رفتن باید برابر ماکزیمم سایز رایزر در توزیع از پایین باشد. (مطابق شکل)
البته در شکل سیستم رایزر با توزیع آب از پایین می بینیم که با بالا رفتن رایزر سایز آن بصورت پلکانی کم شده این کاهش سایز حتما باید با محاسبات دقیق باشد و در غیر اینصورت پیشنهاد می شود سایز رایزر در توزیع آب از پایین را پلکانی کم نکنیم

 

اتصالات پلاستیکی پی پی اس یو در سایز نامی یکسان نسبت به اتصالات برنجی اورینگ دار پرسی سطح مقطع بیشتری داشته و افت فشار موضعی کمتری ایجاد می کنند. مقایسه دبی عبوری از این دو در شرایط منبع یکسان در نمایشگاه تاسیسات در تصویر نشان داده شده است. دلیل این امر این است که لوله پکس تک لایه با اتصال پلاستیکی برای قرار گرفتن روی اتصال با دستگاه از سایر نامی خود گشادتر می شود ولی در لوله چند لایه پکس لوله بر روی اتصال برنجی خود پرس می گردد. در تصویر اتصالات پی پی اس یو و حلقه فشرده کننده لوله بر آن هم دیده می شود.

همانطور که مستحضر هستید کلیدی ترین مبحث توافق نامه آبفا عدم قراردهی پمپ بصورت مستقیم بر سر جریان آب شهری و استفاده از منبع واسط است و در چک لیست آبفا موارد متعددی به منبع و پمپ پرداخته شده است. نامه جدید بالا برگرفته از کانال دکتر پیرکندی تاکید دوباره سازمان آب بر لزوم وجود منبع و پمپ در ساختمانهای بالای ۳ طبقه یا ۱۰ واحد است

 

 

بندهایی از مقررات ملی و ضوابط شهرداری که باعث می شوند گذاشتن منبع آب در پشت بام(معمولا خرپشته) سخت شود را بصورت مختصر نویسی در زیر می بینید
🔸در پروانه ها می خوانیم «برای ساختمانهای کم خطر (مسکونی) و ارتفاع کف بالاترین طبقه زیر ۲۳ متر و مساحت کمتر از ۵۰۰۰ متر، یک فضای با مساحت ۹ متر مربع و ارتفاع سقف ۲ متر برای مخزن و تاسیسات آتش نشانی لازم است برای دیگر ساختمانها مساحت اتاق باید ۲۰ متر مربع با ارتفاع ۲ متر باشد. این فضا باید مقاوم به حریق، مختص آتش نشانی و آبرسانی باشد. ایزوله بودن فضای مذکور از عوامل جوی الزامیست. جهت جلوگیری از خسارتهای ناشی از زلزله و کاهش وزن ساختمان این منبع پایینتر از تراز زلزله (زیر زمین) در نظر گرفته شود »
(پس فضای منبع آتش نشانی باید مسقف و بسته و ضد حریق مثلا با کف موزاییک و نه اسفالت باشد و ترجیح اینست طبق پروانه زیر زمین است)
🔸طبق ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفا حریق آتش نشانی «محل پمپ آتش نشانی باید بارنده خودکار داشته باشد» که در بام خیلی مشکل خواهد بود
🔸۱۱-۱-۳-۱۴ «اگر دستگاه در جایی نصب می شود که در معرض باد است باید به کمک بست ها و تکیه گاه های مناسب در برابر فشار باد مقاوم شود» (منبع روی خرپشته به شدت در معرض باد است)
🔸۵-۵-۳-۱۴ در نصب دستگاه در ارتفاع و در فاصله کمتر از ۳ متر از لبه باید نرده به ارتفاع ۱ متر و با سطوح باز کمتر از ۴۰ سانتیمتر برای آن در نظر گرفت. (منبع در خرپشته و بام مصداق نصب دستگاه در ارتفاع است)
🔸۴-۶-۳-۱۴ اگر دستگاه روی پشت بام باشد باید فضای سرویس داشته باشد و راه دسترسی به فضای سرویس دائمی و مطمئن باشد (منظور از این بند پله ثابت و خلاف مقررات بودن نردبان است که معمولا برای خرپشته استفاده می شود)
🔸۸-۲-۴-۱۶ «لوله سرریز مخازن و دیگر مصرف کننده هایی که روی بام نصب می شوند، نباید روی بام رها شوند. آب خروجی از این لوازم باید به یک دریافت کننده هدایت شود. کفشوی آب باران بام نباید به عنوان دریافت کننده سر ریز این لوازم، بجز کولر ابی، مورد استفاده قرار گیرد.» (پس یک کفشو که باید از کفشوی آب باران جدا باشد باید مختص منبع از منبع تا چاه آب باران لوله کشی شود نه اینکه مثل برخی کفشوهای خرپشته بر روی بام بریزد)

در واقع اگر یک مصرف کننده آب مثل منبع آب آتش نشانی یا هر منبع دیگر در پشت بام قرار گیرد باید برای آن یک کفشوی اختصاصی آب باران تعبیه کرد. کولر آبی استثنا است و کفشوی اختصاصی نمی خواهد. پس دقت شود در ساختمانی که منبع آب در پشت بام دارد ۳ کفشو الزامی لازم دارد. دو کفشوی الزامی مانند همه ساختمانها و یک کفشوی الزامی برای منبع.

🔸۱-۶-۳-۱۶ اگر مخزن ذخیره آب فلزی روی پشت بام باشد باید در مقابل یخ زدگی و گرم شدگی عایق شود (پس حتی برای آبرسانی اگر مخزن در پشت بام و هوای آزاد باشد باید فلزی باشد که به دلیل آسیب پذیری مخازن پلاستیکی در نور خورشید است. در شکل جلبک زدگی درون یک منبع آب پلاستیکی در پشت بام را هم به دلیل نور خورشید می بینیم)
🔸۵-۳-۳-۱۶ حداقل فشار آب لازم برای لوازم بهداشتی ۵.۵ متر اب است (پس منبع آب بدون پمپ در پشت بام این فشار را برای طبقه آخر یا دو طبقه آخر تامین نمی کند و باید برای آنها پمپ گذاشت)
🔸در توزیع آب از منبع پشت بام (یا کلا از بالا) وجود بای پس کمکی به تهیه آب طبقات اول در کمبود فشار و قطع برق نمی کند ولی تا زمانیکه مخزن آب دارد تمام طبقات بجز یک یا دو طبقه آخر آب با فشار دارند
🔸۲-۶-۳-۱۶ «نصب مستقیم پمپ روی انشعاب آب شهری ممنوع می باشد» (طبق این بند مخزن آب در پشت بام یا باید در زمان پر فشاری آب مثلاً شبها پر شود یا اگر قرار باشد با پمپ از پایین پر شود باید یک مخزن هم در پایین قبل از پمپ گذاشت)

 

 

فشار آب ساختمان:
برخی سازندگان از کم اطلاعی برخی ناظرین سو استفاده کرده و با نشان دادن فشار آب مناسب در طبقه آخر, عدم نصب پمپ و منبع را توجیه می کنند. در توضیح این مطلب باید گفت اولا گذاشتن پمپ و منبع جزو مقررات ملی است و ربطی به فشار آب ندارد و دلایلی مثل احتمال قطع شدن آب شهر و همچنین تعدیل در پیک مصرف شبکه آب شهری هم در الزام نصب پمپ و منبع دخیل بوده است.
دوما هد (فشار) آب در طبقه آخر برابر هد در طبقه اول منهای ارتفاع ساختمان و افت اصطکاکی لوله ها تا طبقه آخر است. از این دو عامل ارتفاع ساختمان ثابت است ولی افت اصطکاکی لوله ها تقریبا با توان منفی 5 با قطر لوله ها و با توان 2 با دبی مصرفی همزمان ساختمان متناسب است (سهمی منحنی سیستم در نمودار بالا) و بنابراین فشار در طبقه آخر را تنها در زمان پیک مصرف ساختمان می توان چک کرد و این فشار به شدت به مقدار مصرف آن لحظه وابسته است. از رابطه فشار در طبقه آخر با توان منفی ۵ قطر رایزر می توان به اهمیت تعیین درست قطر رایزر نیز پی برد

در مورد طراحی یک شبکه آب حال می خواهد گرمایش باشد یا ابرسانی یا آتش نشانی معیارهای طراحی می تواند موارد زیر باشد
 محدودیت برای سرعت آب درون لوله ها بدلیل سر و صدا و ضربه قوچ و فرسایش لوله که در کاربردهای مختلف در هر استاندارد امده
 پمپ بتواند مجموع بالاترین ارتفاع بعلاوه افت هد طولانی ترین مسیر بعلاوه هد مورد نیاز دستگاهها و دبی کل را تأمین کند. یعنی لوله باریکتر افت بیشتر و پمپ گرانتر یعنی اینها باید سبک سنگین شوند. اگر پمپ دایم کارتر باشد مصرف برق هم اهمیت پیدا می کند و پول آن هم در سبک سنگین کردن مهمتر می شود مثلاً در گرمایش افت در حد ۱ تا ۴ درصد است در حالیکه در آبرسانی می تواند بالای ۲۰ درصد باشد و در آتش نشانی افت بیشتر هم از دید مصرف برق مشکلی نیست.
 فشار در نقاط مختلف شبکه باید محدوده مشخصی داشته باشد که مثلاً در آبرسانی ماکزیمم ۴ بار و برخی موارد لوله کشی مثلاً گرمایش مرکزی به گفته دانفوس ۶ بار است. در بقیه موارد هم استاندارد مشخص کننده است. بنابراین اگر قطرها خیلی کوچک باشد و افت بین دو نقطه بیش از ۶ بار شود به مشکل می خوریم روشهایی مثل طرح توزیع آب در برگشت از بالا یا همان آبشاری به حل این مشکل کمک می کند. ولی باید دقت کرد که طرح توزیع در برگشت محاسبات دقیق می خواهد که بهینه شود
 دقت کنیم که در دبی ثابت افت با توان پنجم قطر نسبت عکس دارد و با کمی بزرگ کردن قطر می توان افت را بشدت کاهش داد ولی سرعت در دبی ثابت با توان دوم قطر رابطه عکس دارد و ممکن است با وجود افت پایین سرعت در رنج بالا باقی بماند

بر طبق بند زیر در مبحث 16 حداکثر فشار درون لوله، در آبرسانی در حالت بدون جریان باید کمتر از 4 بار یا تقریبا 40 متر آب باشد. همچنین فشار آب در محل مصرف کننده ها در حداکثر پیک مصرف نباید از مقادیر لازم فشار در جدول مبحث کمتر باشد. این حداقل فشار لازم، بجز در مورد شیرهای ترمواستاتیک و شیر فلاش ولو که کمتر به آنها بر می خوریم برای دیگر مصرف کننده ها 5.5 متر آب است. دقت شود که حداکثر فشار در هر نقطه از سیستم در حالتی است که جریان (و در نتیجه افت) نداشته باشیم و بنابراین تمام نفاط مصرف کندده های سیستم در این حالت باید فشاری کمتر از 40 متر داشته باشد. همچنین حداقل فشار در هر مصرف کننده در لحظه پیک مصرف در کل مصرف کننده ها اتفاق می افتد بنابراین فشار در این حالت نباید در هیچ مصرف کننده ای کمتر از 5.5 باشد.

جمع بندی: وقتی فشار آب در همکف 31 متر آب است در عمق بیش از 9 متر پایینتر از همکف بدون توجه به افتها فشار بیش از حد مجاز است و باید فشار شکن استفاده شود ولی در ارتفاع بالای همکف تنها با در نظر گرفتن افت فشار و دبیها می توان فهمید که فشار آب کافی به مصرف کننده ها می رسد یا خیر

شماتیک جزییات اجرایی مدار ابرسانی ساختمان پس از کنتور شامل بوستر پمپ و مخزن و شیر یکطرفه
منبع سوپرپایپ

 

سوال : کدام موارد جزو الزامات اجرای منبع ذخیره آب محسوب می گردند؟
جواب: عکس بالا عکس مخزن انبساط آب باز است که به دلیل شباهت آن به مخزن ذخیره آب آورده شده است.

موارد واجب مخزن ذخیره آب:
۱. پرکن با شناور
۲. شیر و مسیر تخلیه
۳. سر ریز تا ۱۵ سانتی متری کفشو با توری ضد زنگ
۴. کفشو
۵. درب هوا و درزبند
۶. هواکش به دلیل لزوم درزبند بودن درب تانک با توری ضد زنگ
۷. شیر قطع و وصل قبل و بعد از مخزن
۸. شیر یکطرفه بعد از مخزن و شیر یکطرفه دوتایی برای خروجی آتش نشانی
۹. برای مخزن بالای ۱۰۰۰ لیتر ورودی و خروجی مخزن دو طرف باشد و برای مخزن بالای ۴۰۰۰ متر مکعب دو مخزن استفاده شود

موارد مستحب مخزن ذخیره آب
۱. مسیر بای پس با شیر یکطرفه و شیر قطع و وصل
۲. پرکن سریع مخزن (بصورت بای پس شناور)

سوال : ایا لوله کنتور تا مخزن سایز ۲۵ پلی پروپیلن کفایت می کند

پاسخ: اگر فرض کنید که ممکن است ساختمان در زمانی که برق نیست از بای پس بتواند کاملا آب رسانی داشته باشد سایز آن را باید با سایز رایزر یکی بگیرید (من این کار را می کنم) اگر فرض کنید که همیشه با پمپ کار شود سایز را می توانید در حد پر کردن مخزن بگیرید که کوچک خواهد بود

سوال: به نظرتان اگه سایز خروجی از کنتور را از سایز رایزر، یک سایز کمتر بگیریم در زمان عدم استفاده از پمپ فشار بهتری تامین نخواهد شد خروجی از لوله اصلی اب خیابان ۲۵ است بهتر نیست همان ۲۵ یا ۳۲ بگیریم

پاسخ: اول اینکه قطعا قطر بیشتر، فشار بیشتر (حتی اگر ذهنی اینگونه به نظرتان نرسد)
ثانیا لوله فلزی دو سایز با لوله پلی پروپیلن متفاوت است یعنی فلزی یک اینچ یا همان ۲۵ معادل لوله ۴۰ پلی پروپیلن است

سوال: چطور میشه قطر بیشتر لوله فشار بیشتر داشته باشه؟

پاسخ: قطر بیشتر با دبی ثابت یعنی سرعت کمتر و افت فشار کمتر پس خروج لوله فشارش با ورود تفاوت کمتری خواهد داشته آنچه ما در ذهنمان از فشار شلنگ می دانیم در واقع سرعت است نه فشار که با سطح مقطع کمتر افزایش می یابد

سوال: بله فرمایش شما درسته اما ما در لوله کشی همیشه می گیم‌ محدود فشار را تا ۴ بار تنظیم کنیم و در خصوص سرعت زیاد صحبت نمی کنیم و حدودا می گوییم از ۸ فوت بر ثانیه بیشتر نشود چطور بدون استفاده از پمپ قطر لوله را در محدوده ۴ بار سایز بزنیم فقط محدوده کنتور تا مخزن

پاسخ: اگر واقعا بخواهیم دقیق بدون پمپ سایز بزنیم اولا باید فشار خروجی کنتور را در یک روز تعطیل اندازه بگیریم که کار سختی است. حال این فشار ممکن است به حدی باشد که در هیچ حالتی به طبقات بالا نرسد مثلا فشار ۱۵ متر اب باشد و ساختمان ۱۸ متر ارتفاع داشته باشد در نتیجه ما باید یک حد معقول را برای حالت نبود برق در نظر بگیریم و خیلی دنبال محاسبه اش نباشیم مثلا حدودا بگوییم همان قطر رایزر را برای دم در تا منبع هم بگیریم.

 

نمونه یک اجرای منبع و پمپ و مخزن تحت فشار. اب شهر پس از ورود از لوله بیرون امده از کف دو راه دارد یکی بای پس و یکی عبور از منبع و پمپ و مخزن. هنگامیکه فشار اب شهر از فشار مخزن تحت فشار بیشتر باشد ابی از مخزن تحت فشار خارج نمی شود و افت فشاری هم نخواهد داشت و پمپ روشن نمی شود. هنگامیکه فشار اب شهر از فشار روشن شدن پمپ کمتر شود اب از مخزن تحت فشار خارج شده و به مصرف کننده ها می رود و فشار مخزن به زیر روشن شدن پمپ می رسد و پمپ روشن می شود. وجود شیر یکطرفه بر سر راه بای پس و پمپ باعث می شود در صورت غلبه فشار اب شهر یا فشار مینیمم روشن شدن پمپ بر یکدیگر اب به این دو برگشت نکند. مثلا باعث می شود که هنگام کارکرد پمپ اب از بای پس بر نگردد
نکاتی که باید به ان توجه کرد
1. کمتر کردن تعداد زانوها
2. استفاده از شیر ربع گرد افت در حالت تمام باز را نزدیک صفر می کند ولی برای تنظیم جریان و ضربه قوچ مناسب نیست
3. استفاده از فیتینگهای گالوانیزه ممنوع است
4. شستن منبع اب بدیل وجود براده های پلاستیک بسیار مهم است

گاهی برخی مجریان آبفا از عدم دقت ناظرین و پیچیدگی مدار منبع و پمپ سو استفاده می کنند و در این مدار به طرق مختلف تقلب می کنند یکی از این نمونه ها عکس بالاست که در واقع آب شهر را مستقیم به پمپ وصل کرده و منبع آن صوری است. توجه شود که بین منبع و پمپ نباید هیچ انشعابی وجود داشته باشد چون این انشعاب احتمالا آب شهر است و عملا منبع را از مدار خارج می کند. لزوم جلوگیری از نصب پمپ بصورت مستقیم بر آب شهر که باعث کاهش سهم آب ساختمانهای اطراف می شود از مهمترین دلایل راه اندازی نظارت آبفا توسط سازمان آب بوده و اهمیت آن قابل وصف نیست

 

سوال همکاران:
در سیستم بالا با توجه به نصب ست کنترل دیجیتال ، نصب منبع تحت فشار هم لازم است؟
پاسخ:
ست کنترل دیجیتال همان pressure control یک نام فانتزی برای سویچ فشار است که در هنگام باز شدن شیر و افت فشار در لوله پمپ را روشن می کند و قابلیت تنظیم دارد لذا بجز در حالتیکه از پمپ دور متغیر استفاده می شود که بسیار هم گران هستند و سازندگان قطعا از آنها استفاده نمی کنند بودن یک مخزن تحت فشار حداقل به حجم یک دقیقه دبی پمپ لازم است

سوال همکار:
در این مورد با توجه به اینکه پمپ دور ثابت نصب شده پس احتیاج به مخزن تحت فشار هم داریم؟ ولی در این نوع ست کنترل یک منبع ۰/۵ لیتری تعبیه کردن که کار مخزن تحت فشار را انجام میده

پاسخ:
بله کماکان نیاز به منبع تحت فشار هست. منبع دیافراگمی حتی برای یک واحد باید ۶۰ لیتر باشد که با ۰.۵ لیتر این ست همخوانی ندارد!!!! همین تعبیه چنین منبعی درون این سیستم نشان می دهد که لازم است برای جلوگیری از خاموش و روشن شدن منبع داشته باشد و خود سیستم بدون منبع در این مورد کار خاصی نمی کند

 

تصویر برش خورده صافی ذرات (استینر) در لوله کشی که معمولا قبل از پمپ نصب می شود تا ذرات وارد پمپ نشوند. توجه شود که صافی ذرات مانند شیر یکطرفه جهت نصب دارد. همچنین برای تخلیه صافی انتهای آن باید قابل باز شدن باشد.

گاهی بدلیل اینکه سازنده می خواهد در نوبتهای طویل گرفتن کنتور در فصل زمستان گیر نکند یا از زمان بندی تحویل خانه به مالک عقب است اقدام به فراخوانی زود هنگام مهندس برای تایید نهایی گاز یا اب می کند. بدلایل زیر و طبق نامه بالا نباید چنین خواستی را قبول کرد.
1.گاز و اب تا زمانیکه برای کار ساخت از ان استفاده می شود باید تجاری باشد و تغییر کاربری ان به مسکونی با تایید نهایی ناظر انجام می شود و از دید قانونی درست نیست.
2. تا زمانیکه کارگر درون ساختمان است امکان اسیب دیدن شیرها یا موارد دیگر وجود دارد و ناظر باید در انتها این موارد را چک کند
3. معمولا کارگرها در استفاده از گاز بی احتیاطتر هستند و احتمال خطر بالاتر است
4. بسیاری از مواردی که باید چک شود مثل ارتفاع شیرها از کف تمام شده پارکینگ و یا دریچه هوا در رابیتز پارکینگ فقط در زمان اتمام کامل قابل بررسی است

اجزای یک کنتور غیر قدیمی آب را در تصویر می بینیم. دقت شود این کنتورها درون خود در قسمت ورود صافی دارند که مطابق شکل پس از مدتی گرفتگی پیدا می کند و باید با تماس با اداره آب (شماره ۱۲۲) از آنها خواست که برای تمیز کردن این صافی اکیپ اعزام شود. دقت شود دستکاری کنتور و تمیز کردن آن توسط لوله کشها ممنوع است و فقط در اختیار اداره آب می باشد

 

تا زمانی که قطر لوله انشعاب کلکتور برای ابدهی پره های رادیاتور متصل به ان کافی باشد بالانس افت فشار در خطهای کلکتور تا رادیاتورها لزومی ندارد زیرا اگر این بالانس وجود نداشته باشد صرفا دبی عبوری از خطهای کوتاهتر زیادتر می شود ولی در رادیاتورها این افزایش دبی تاثیر چندانی در گرمتر شدن انها ندارد (منحنی زیر) همچنین این افت فشار در خطها را می توان با شیر رادیاتور یا کلکتور هم بالانس کرد. در رادیاتورها تغییر دبی جریان بدلیل تغییر فشار تاثیر کمی در میزان گرمادهی رادیاتور دارد و بنابراین تعداد پره ها است که عامل اصلی حرارت دهی است و باید بصورت صحیح انتخاب شود

 

دو شیوه لوله کشی گرمایش انشعابی را که مثلاً ممکن است در لوله کشی فلزی بکار رود در تصویر می بینیم.

شیوه برگشت مستقیم: در این شیوه لوله کشی رفت و برگشت عین هم و در کنار هم است. در این شیوه آب گرمایش از رایزر به نزدیکترین رادیاتور می رود و برگشت هم همین مسیر را بر می گردد. مسیر رادیاتور دوم دورتر است و همینطور هر چه از رایزر دورتر می شویم مسیر رفت و برگشت مساوی هم افزایش می یابد.

شیوه برگشت معکوس: در این شیوه آب گرم به رادیاتور اول می رود و سپس به لوله برگشت می ریزد و بجای بازگشت مستقیم با لوله رفت کل خانه را دور می زند. در مورد رادیاتور دوم هم همین اتفاق می افتاد در نتیجه طول مسیر همه رادیاتورها به اندازه طول دور کل ساختمان خواهد بود. این یکسان بودن طول مسیر و افت فشار باعث می شود دبی یکسانی از رادیاتورها بگذرد و اصطلاحا مدار بالانس باشد. پس در این شیوه لوله رفت به نزدیکترین رادیاتور سمت چپ یا راست پکیج می رود و پس از دور زدن کل ساختمان به نزدیکترین رادیاتور سمت دیگر ختم می شود
دو نمونه نقشه لوله کشی گرمایش فلزی واقعی ساختمان به روشهای برگشت مستقیم و برگشت معکوس را هم در تصویر می بینیم.

طرح یک مدار اب گرمایشی که در ان مسیر طی شده اب برای همه رادیاتورها یکی است و در نتیجه دمای همه رادیاتورها یکی می شود

 

رادیاتور پنلی و پره ای:
در حال حاضر رادیاتور پره ای آلومینیومی و رادیاتور پنلی فولادی است
رادیاتور پنلی فولادی سنگین تر است
رادیاتور پنلی فولادی ارزانتر است
فولاد خوردگی و زنگ زدگی دارد و احتمالا با گرفتن جرم درون خود انتقال حرارتش کاهش می یابد. آلومینیوم خودش خورده نمی شود ولی اگر مس درون مدار شوفاژ مثلا در کویل منبع آبگرم کویلی وجود داشته باشد با تشکیل پیل الکتریکی مس فدای آلومینیوم می شود
از دید ساخت، رادیاتور های پره ای آلومینیومی غیر قدیمی بصورت پره های جدا تولید و سرهم می شوند و می توان تعداد این پره ها را افزایش یا کاهش داد
ضریب انتقال حرارت فولاد ۸۰ و آلومینیوم ۲۳۷ است. برای این مساله رادیاتور پنلی فولادی را ۱ تا ۳ ردیفه (۱ تا ۳ کانوکتور) یعنی از نازک تا ضخیم می سازند. این روش درصد انتشار انرژی همرفت را که در رادیاتورها کمتر از تشعشع است بالاتر می برد. با مقایسه یک رادیاتور پنلی با معادل پره ای آن از دید طول، رادیاتور ۱ کانوکتور تقریبا معادل پره ای ضعیف و رادیاتور ۲ کانوکتور کمی کمتر از پره ای خوب و رادیاتور ۳ کانوکتور بسیار بیشتر از یک رادیاتور پره‌ای خوب حرارت می دهد.

 

نشان دادن مشخصات رادیاتور مناسب توسط طراح برای یک فضا در نقشه پلان
ابتدا یک خط کسری می کشیم. (مطابق تصویر)
الف: سمت چپ و قبل از خط کسری می توانیم تعداد رادیاتور های فضا را در صورت بیشتر از ۱ بودن بنویسیم
ب: صورت کسر: اول می توانیم از سمت چپ حروف آ ال مخفف رادیاتور آلومینیومی را بنویسیم سپس بترتیب عدد اول از چپ بعد از ان تعداد پره و عدد دوم داخل پرانتز عمق پره که معمولا ۹۵ میلیمتر است و عدد سوم یعنی دومین عدد داخل پرانتز فاصله محور خروجی و ورودی آب به پره ها بر حسب میلیمتر که معمولا ۵۰۰ میلیمتر است
ج: مخرج کسر: عدد اول از چپ که جلوی ال= قرار می گیرد طول از ابتدا تا انتهای رادیاتور بر حسب میلیمتر و عدد دوم از چپ که جلوی وی=  قرار می گیرد سایز شیر و لوله منتهی به رادیاتور است که معمولا نیم اینچ است.

 

 

تصویر رادیاتور قرنیزی در نمایشگاه تاسیسات که از قرنیز دور تا دور فضاها به عنوان رادیاتور استفاده می کند. چند مزیت این روش از قرار زیر است
۱. پایینتر بودن سطح قرنیز از رادیاتور با توجه به اینکه هوای گرم بالا می رود یک مزیت است
۲. خود قرنیز به نوعی مسیر لوله روکار خود خواهد بود و نیازی به لوله کشی توکار با مسیر طولانی نیست.
۳. گوشه دور تا دور فضاها معمولا محل پل حرارتی و پرت حرارتی است که دقیقا قرنیز همانجاها را گرم می کند.
به قرنیز طرح چوب زیرین هم توجه کنید

تصاویر رادیاتور های مسی با ضریب انتقال حرارت ۳۸۶ که بالاتر از ضریب انتقال حرارت آلومینیوم یعنی ۲۳۷ است در نمایشگاه تاسیسات. البته رادیاتور مسی قطعا گرانتر است

مشخصات حوله خشک کن که در ظرفیت گرمایی آن موثر است عبارتند از جنس آن و پهنای آن ( فاصله محورهای ورود و خروج آب به حوله خشک کن) و طول بلندای آن و تعداد لوله های عرضی آن. از موارد فوق در نقشه طراحی ابتدا جنس حوله خشک کن بصورت مخفف آ ال نوشته می شود و پس از آن درون پرانتز ابتدا ارتفاع و سپس پهنای حوله خشک کن که معمولا ۵۰ سانتی متر است درج می شود. بین این دو هم خط مورب قرار می گیرد. معمولا تعداد لوله های حوله خشک کن در نقشه درج نمی شود ولی در کاتالوگ فنی این محصول پس از یک خط تیره می آید و در حرارت دهی حوله خشک کن موثر است
تصویر یک نمونه نقشه لوله کشی گرمایش و دو نمونه کاتالوگ حوله خشک کن را در بالا می بینیم

در روش کلکتوری-سه راه دیواری، انشعاب هر سرویس یا آشپزخانه از کلکتور شروع می شود و درون سرویس یا آشپزخانه از پشت یک مصرف کننده به پشت مصرف کننده بعدی می رود و سه راه خود را از پشت مصرف کننده ها می گیرد در این روش هیچ سه راهی روی زمین نمی افتد. این روش مطابق مبحث و توصیه سازنده هاست

 

سه راههای دیواری می توانند موازی 90 درجه یا 180 درجه باشند مزیت سه راه موازی کم جا گرفتن ان رو دیوار از دید افقی است و چون لوله زیر شیر است احتمال اسیب با دریل هنگام نصب تجهیزات بر دیوارهای نزدیک شیر کاهش می یابد. عیب این سه راه افت بالای مسیر اصلی است که انحراف مسیر 180 درجه دارد. بر عکس سه راه موازی سه راه 180 درجه است که افت کمتر دارد ولی بدلیل مسیر بیشتر لوله بر دیوار و نامشخص بودن این مسیر احتمال اسیب هنگام دریل دارد. معمولا شرکتهای تولیدی بجز در محلهایی مثل روی ستون که محدودیت جا هست و راهی جز سه راه موازی نیست سه راه 90 دیواری را که بینابین است توصیه می کنند

سه راههایی که در دیوار استفاده می شوند به دو نام صفحه دار و دیواری (خاردار) نامیده می شوند. سه راه صفحه دار زمانی بکار می رود که فاصله شیر سرد و گرم اهمیتی ندارد(مثل پیسوارهای رو شویی و سینک و ماشین لباسشویی و ظرفشویی). سه راههای خاردار یک پیچ دارند که به صفحه نسب یا همان شابلون متصل می شوند و شابلون فاصله دو سه راه گرم و سرد را مناسب شیرهای مخلوط دوش و توالت (افتابه) نگه می دارد

 اگر نگران انحنای تند بوجود امده در لوله در شیوه رسمی روش کلکتوری-سه راه دیواری هستیم می توانیم این شیوه را مطابق عکس زیر اجرا کنیم

اجرای افقی لوله روی دیوار ممنوع است چون هنگام کاشیکاری، مثل یک مانع باعث می‌شود ملات پشت کاشی را پر نکند همچنین احتمال اسیب به لوله هنگام نصب تجهیزات بهداشتی با دریل وجود دارد
منبع سوپرپایپ

 

عدم ورود کامل لوله در داخل اتصال، باعث بروز اشکال در عملکرد آب بندی اتصال می شود. در تصویر زیر لوله از سوراخ تعبیه شده بر روی حلقه دیده نمی شود
منبع سوپرپایپ

 

دستگاه پرس لوله های پنج لایه را روی زمین خاکی نگذارید. پس از هر 50 بار پرس متوالی دستگاه باید 15 دقیقه استراحت کند. گاهی همین ندادن استراحت باعث پرس اتصال با نشت می شود
منبع سوپرپایپ

برچسبهای مشخص کننده هرمدار را روی کلکتور بچسبانید تا اگر در آینده مجری خدمات برای تنظیمات و بالنسینگ به پروژه مراجعه کرد٬ دچار سردرگمی نشود. منبع سوپرپایپ

رابطه هد و دبی به روایط تصویر

لوله‌ سوپرپایپ درقطرهای 16 و 20 و 25 و 32 می‌تواند با دست خم شود. اگر لوله‌ها را با دست خم کنید، شعاع خم باید حداقل 5 برابر قطر خارجی لوله باشد با خم کردن با فنرمیتوان انحنای بیشتری بدست آورد منبع سوپرپایپ

فنر برای خم کردن لوله 5 لایه بکار می رود و با ان می توان انحنای تندتری از خم کردن با دست ساخت. در شکل فنرهایی که هنگام خم کردن درون و برون لوله قرار میگیرد میبینید

منبع سوپرپایپ

لوله در شکل زیر بخاطر خم تند و احیانا عدم استفاده از فنر در خم کردن دو پهن شده است. منبع سوپرپایپ

براساس مبحث تست لوله کشی اب سردوگرم با فشار10 بار در پایینترین طبقه و تست لوله کشی گرمایش 1.5 برابر فشارکاری و حداقل 7 بار هر دو به مدت 2 ساعت می باشد

براساس کاتالوگ، تست بافشار 15 بار به مدت 2 ساعت می باشد که افت فشار باید کمتر از 0.2 بار باشد

قبل از تست لوله کشی باید هواگیری کرد چون در فشار تست هوا در آب حل می شود و افت فشار ایجاد می کند

هنگام بتن ریزی لوله اب باید پر از اب با فشار کار سیستم باشد که هم نیروی داخل و خارج لوله در فشار کاری روزمره در تعادل باشد و لوله تحت فشار نباشد و هم در صورت اسیب لوله متوجه شویم

در مدار ابرسانی چندین شیر یکطرفه وجوددارد.برای تست باید دستگاه را قبل از اولین شیر یکطرفه گذاشت و برای نگندیدن اب در مدار بعد از انتهایی ترین شیرهای یکطرفه شیر تخلیه گذاشت

سوال همکار
برخی از پروژها همزمان با اجرای لوله کشی باید تجهیزات شیر توکار نیز نصب شود 
عملا این تجهیزات بالاتر از فشار ۶ بار به مشکل
می خورند و شرایط تست 10 بار رو ندارند برای تایید ناظر.
نظر عزیزان جمع حاضر چیست ؟
بر اساس مبحث ۱۴ بند ۱۴-۱۰-۵-۲ تست لوله کشی گرمایش و سرمایش باید با آب به مدت دو ساعت با فشار ۱.۵ برابر فشار کار طراحی در پایین ترین نقطه (بالاترین فشار) باشد. کمینه فشار ازمایش نباید از ۷ بار کمتر باشد.
بر اساس مبحث ۱۶ بند ۱۶-۳-۹-۲ تست لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی باید با آب به مدت یک ساعت با فشار ۱۰ بار در پایین ترین نقطه (بالاترین فشار) باشد. کمینه فشار ازمایش نباید از ۶ یا حداکثر فشار عملکرد کمتر باشد.
پاسخ نهایی: در مورد آب مصرفی هیچ کاری نمی توان کرد و فشار تست ۱۰ بار است. در مورد لوله کشی گرمایش و سرمایش می توان با گذاشتن شیر تنظیم فشار و اطمینان باهم در مدار، فشار طراحی را ۴ بار قرار داد و با فشار ۷ بار تست کرد

شیرهای فشار شکن و پمپها باید مسیر بای پس داشته باشند که اگر خراب شدند سیستم بدون پمپ کار کند. این بای پس باید شیر فلکه ای یا شیر یکطرفه داشته باشد که اب در حالت کار کرد پمپ برنگردد

جهت صرفه جویی انرژی دمای آب گرم مصرفی طبق مقررات نباید از ۶۰ درجه سانتیگراد بالاتر رود
ضمنا در استخرهایی که دمای آنها کنترل می‌شود نیز دما نباید از ۲۷ درجه سانتیگراد زیادتر شود
 عکس گرم کننده آب استخر و منبع متن سوپرپایپ

 

بر طبق مبحث 19 مقررات ملی ساختمان تمام وسایل و تجهیزات مصرف کننده انرژی در ساختمان مثل پکیج باید برچسب انرژی داشته باشند

نقشه لوله کشی پنج لایه گرمایش با پکیج در بالکن

 

فیلتر هپا که مختصر عنوان (های افیشنسی پارتیکولیت ابزوربینگ) است طبق استاندارد فیلتری است که بتواند مطابق استاندارد اروپا 99.95 درصد یا مطابق استاندارد آمریکا 99.97%  ذرات با قطر ۰.۳ میکرومتر یا بیشتر در هوا را بگیرد
این فیلتر معمولا از الیاف شیشه (فایبر گلاس) با ضخامت ۰.۵ تا ۲ میکرومتر است و فقط بصورت صافی عمل نمی کند بلکه دفع ذرات برخوردی به الیاف به عقب در سرعت هوای پایین یا جذب آنها به الیاف بصورت معمولی در تماس یا الکترواستاتیکی یا نگه داشتن بصورت صافی در سرعت هوای بالا هر سه مکانیزم‌های تصفیه این فیلتر هستند که در تصویر می بینیم. این فیلتر توانایی جذب گازها و بو را ندارد و برای اینها باید فیلتر کربن فعال استفاده کرد.
عکس یک فیلتر هپا در نمایشگاه تاسیسات به رنگ زرد دیده می شود. بقیه عکسهای فیلتر‌های نمایشگاه، فیلتر‌های معمولی هستند

براساس مقررات،شهرداری(مرجع صدور پروانه) موظف به اخذ و بررسی تغییرات لازم نقشه است.در حالیکه در حال حاضر شهرداریها حتی تصحیحات حیاتی مکانیک را نمیگیرند منبع عکس کانال جناب آقای مهندس کافی

همانطور که می دانیم عبور لوله از عناصر سازه ای در صورتیکه موجب تخریب یا بریدن آنها شود ممنوع است. ولی این به آن معنی نیست که نمی توان عناصر سازه ای را از ابتدا مناسب عبور تاسیسات طراحی کرد. نمونه این شیوه در شکل دیده می شود. در این شیوه معمولا قسمت با سوراخ طراحی شده در اسکلت فولادی را مانند شکل تقویت می کنند. البته در سقفهای وافل و برخی موارد ممکن است نیازی به این تقویت هم نباشد و ممکن است فقط باز گذاشتن راه عبور لوله در مرحله اجرای سقف هیچ خللی در محاسبات سازه ای ایجاد نکند. نکته قابل توجه این است که مقاوم سازی پس از تخریب و بارگذاری ارزش چندانی ندارد و عنصر سازه قبل از نصب باید سوراخ و تقویت شود

 

خبر بسیار مهم
متاسفانه کمیته تدوین مبحث ۱۶ مقررات ملی پس از ۲ سال درگیر کردن ناظرین تاسیسات مکانیکی با بساز بفروشان بر سر لزوم استفاده از لوله چند لایه پکس یا پرت برای آب گرم مصرفی در اقدامی تعجب برانگیز ممنوعیت استفاده از لوله تک لایه پلی پروپیلن را که تازه ۲ سال بود در ویرایش جدید این مبحث قرار داده بود حذف نمود. جدای از اینکه این ممنوعیت یا عدم ممنوعیت کدام علمی و مطابق استانداردهای جهانیست تغییر ناگهانی در یک چنین مسأله مهمی و بازگشت به جای اول نشان دهنده روند کار غیر کارشناسی این کمیته است و اعتبار علمی این کمیته را زیر سوال می برد و زبان سازندگان را در مورد بی پایه و اساس بودن مقررات ملی نگارش شده دراز می کند. نمونه دیگر این مطالب غیر کارشناسی در ویرایش جدید مبحث ۱۶ ممنوعیت عبور لوله فاضلاب یک واحد از واحد دیگر است که استفاده از سقف کاذب و لوله کشی در این سقف را ممنوع می کند امید است وزارت خانه فکری به حال روند تدوین مقررات ملی کند. نکته ای که باید به آن دقت شود این است که در صورت اجرای این نامه بدانیم که اولا لوله تک لایه همیشه باید یک سایز از لوله چند لایه جایگزین بزرگتر باشد