نکته بسیار مهم در مورد ماده ۳۳ (ساختمانهای بالای ۱۵۰۰ متر تهران که چهار ناظره هستند)
شهرداری تهران در چک لیست کارتابل جدید مهندسان مکانیک برای گزارش‌های مرحله ای, اجرای آتش نشانی را نیز جزو چک لیست آورده است. لذا همکاران باید نسبت به این مورد نیز اظهار نظر قطعی کنند و تنها راه برای حل این مشکل ارجاع فرد به شرکت ذی صلاح آتش نشانی برای گرفتن تاییدیه است. شایان ذکر است توافق نامه و چک لیست آبفا کماکان شامل آتش نشانی نیست البته در مورد رشته برق چون آتش نشانی یکی از فصول تنها مبحث آنهاست و رعایت این مبحث در توافق نامه برق اماکن مد نظر بوده است این همکاران چاره ای جز نظارت بر آتش نشانی برای همه ساختمانها در تهران ندارند
با تشکر از مهندس میرعمادی برای عکسهای بالا
یعنی مستندات چک لیست کارتابل ماده ۳۳ در مرحله سفت کاری برای مهندسان مکانیک
 

ضوابط اتش برای آتریوم طبق مبحث 3

کل ساختمان دارای آتریوم باید به بارنده خودکار مجهز باشد

اگر سقف آتریوم با ارتفاع بیش از 17 متر باشد نیازی به بارنده خودکار در بالای قسمت آتریوم نیست

نصب سیستم کشف و اعلام حریق در فضاهای آتریوم که بیش از دو طبقه را به هم وصل کند الزامی است

نصب سیستم کنترل دود در قسمت آتریوم  که بیش از دو طبقه را به هم وصل کند الزامی است

ضوابط ساختمان عمیق مبحث 3

ساختمان عمیق ساختمانی است که حداقل یک کف با عمقی بیش از 9 متر از پایین ترین تراز تخلیه ساختمان داشته باشد

الزامات ساختمان عمیق

تمام طبقات زیر زمین ساختمان عمیق ساختار ضد آتش داشته باشد

تمام تراز تخلیه منتهی به زیر زمین و طبقات زیر زمین به بارنده خودکار مجهز باشد.

تمام طبقات زیر زمین باید سیستم تهویه دود و تهویه دود در هنگام حریق داشته باشد

در ساختمان با عمق بیش از 18 متر کل ساختمان باید به دو بخش مجزای تقریبا مساوی با جدا کننده 2 ساعت مقاوم به آتش تقسیم شود. هر کدام از دو بخش باید آسانسور مجزا داشته باشد و سیستم کنترل دود هر بخش مجزا باشد. هر بخش در هر طبقه حداقل یک راه خروج داشته باشد. و بین دو بخش هم یک در به بخش مجاور برای خروج باشد

هر پلکان که بیش از 9 متر پایین رفته است باید علاوه بر ضد آتش بودن دودبند هم باشد

پارکینگ باز

تعریف پارکینگ باز توسط مبحث 3 مقررات ملی ساختمان
1. حداقل دو سمت خارجی ان بازشو داشته باشد
2. مساحت بازشو خارجی دور تا دور 20 درصد مساحت دیوار خارجی باشد
3. طول بازشو بر دیوارهای خارجی دور تا دور 40 درصد محیط دیوارهای خارجی پیرامونی باشد
4. دیوارهای داخلی 20 درصد گشودگی داشته باشند

مزیت های پارکینگ باز این است که هیچگونه تهویه در حالت عادی و تهویه دود در حالت حریق و شبکه بارنده خودکار نمی خواهد

الزامات مبحث 3 برای پارکینگ خودرو سواری:

پارکینگ با تهویه طبیعی یک چهلم مساحت کف خود بازشو دارد و حداقل یک صد و شصتم مساحت کف باید بازشو در یک دیوار و حداقل همینقدر در دیوار مقابل داشته باشد.
اگر پارکینگ باز نباشد و شرایط تهویه طبیعی ذکر شده در بالا را هم نداشته باشد باید تهویه مکانیکی هوا برای ان در نظر گرفت.

پارکینگ بسته حتما باید شبکه بارنده خودکار داشته باشد

تهویه مکانیکی پارکینگ باید با شبکه بارنده خودکار یا سیستم اعلام حریق به کار بیفتد

طبق ضوابط اتش نشانی تهران تعویض هوای مکانیکی برای پارکینگ در حالت معمول 6 بار تعویض هوا در ساعت برای همه طبقات و 10 بار برای یک طبقه با فرض اتش سوزی در نظر گرفته شود

لزوم سیستم اعلام حریق

ضوابط ساختمان مسکونی مبحث 3 

در ساختمانهای ۵ طبقه مسکونی یا کمتر، از مهر ۹۷ جمله «دستورالعمل آتش نشانی مطابق با بخشنامه شماره ۸۱۳/۷۳۹۵۴۹ مورخ ۹۷/۷/۱۴ اجرا گردد» در بسیاری پروانه ها درج شده صرفنظر از آبفا یا آتش نشانی بودن پروژه معنی این عبارت توسط شهرداری اینگونه عنوان شده است:
۱. همه واحدها و لابی جلوی آسانسور مجهز به اعلام حریق باشد
۲. پلکان بصورت بسته و مجهز به داکت فشار مثبت باشد
۳. همه طبقات پارکینگ مجهز به اطفای حریق خودکار باشد
۴. یک پنجره در هر واحد در نمای ساختمان بازشو به ابعاد ۱ در ۱.۵ متر برای فرار از نردبان ماشین آتش نشانی داشته باشد
۵. محلی برای منبع‌های آب در ساختمان در نظر گرفته شود
۶. در همکف غیر مسکونی حتما اعلام و اطفا هر دو نصب شود

با تشکر از خانم مهندس شکوری

سامانه فشار مثبت پلکان به منظور بالا بردن فشار هواي داخل دهلیز پلکان اجرا شده و هدف از آن ایجاد محیطی امن و عاري از دود به منظور فرار ساکنین میباشد و اجراي آن در ساختمانهایی که طبق دستورالعمل ایمنی معماري نیاز به سامانه فشار مثبت دارند، اجباري است. مقدار فشار هواي داخل دهلیز پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید به اندازهاي باشد که اجازه نفوذ دود ناشی از حریق را به دهلیز پلکان ندهد.

مقدار حداقل اختلاف فشار نسبت به فضاي مجاور، در ساختمانهاي مجهز به شبکه بارنده کامل، 12/5پاسکال و در سایر ساختمانها، 25پاسکال باید باشد

مقدار فشار هواي داخل باکس پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید حداکثر به اندازهاي باشد که نیروي وارد بر درب پلکان در هیچکدام از طبقات، از نیروي مجاز جهت باز کردن درب ) 133نیوتن( بیشتر نشود

سامانه فشار مثبت باید در ارتباط با سامانه اعلام حریق بوده و راه اندازي آن باید توسط یک یا هر دو شرط ذیل باشد.
سامانه کشف و اعلام حریق )در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و …

(سوئیچ مخصوص آتشنشانی )راه اندازي به صورت دستی

در ساختمانهاي با کاربري غیرمسکونی، و یا ساختمانهاي مسکونی که ارتفاع دهلیز پلکان آنها )کف پایینترین قسمت پلکان تا سقف بالاترین قسمت پلکان( بیش از 30متر میباشد، سامانه فشار مثبت باید به صورت شبکهاي )کانال–کشی( اجرا شده و حداقل در هر سه طبقه، از طریق یک دریچه با ابعاد مناسب به دهلیز پلکان مرتبط گردد. در این ساختمانها محاسبات باید بر اساس
شرایط ساختمان، تعداد دربهاي باز و سایر پارامترهاي تاثیرگذار انجام شده و استفاده از محاسبات سرانگشتی مجاز نیست

در خصوص ساختمانهاي مسکونی با ارتفاع دهلیز پلکان کمتر از 30متر و تعداد واحدهاي حداکثر 24واحد، میتوان به صورت سرانگشتی، مقادیر مندرج در جدول ذیل را در نظر گرفت

 مقادیر سرانگشتی ظرفیت فن فشار مثبت در پلکانهاي زیر 30متر و ساختمانهاي زیر 24واحد

نوع درب پلکان	ظرفیت هوادهی به ازاي هر پاگرد پلکان
مترمکعب در ساعت (m3/h)	فوت مکعب در دقیقه CFM
درب معمولی	400	680
درب دودبند مقاوم حریق تأیید شده	35

مقادیر سرانگشتی فشار فن فشار مثبت در پلکانهاي زیر 30متر و ساختمانهاي زیر 24واحد

ارتفاع دهلیز پلکان	هد مورد نیاز فن *
پاسکال (Pa)	میلیمتر جیوه (mmHg)
0/397	53	متر15 تا0
0/450	60	متر20 تا15
0/502	67	متر25 تا20
0/562	75	متر30 تا25

* مقادیر مندرج در این جدول مربوط به حالت فن تزریق مستقیم بوده و در صورت استفاده از روش شبکهاي کانالکشی باید میزان افت فشار ناشی از کانالها، اتصالات و دریچه ها نیز در آن لحاظ شود

سامانه فشار مثبت در ساختمانهاي مسکونی با تعداد طبقات مجموعاً بیش از 12 طبقه و یا تعداد واحدهاي بیش از 24واحد و همچنین در ساختمانهاي غیرمسکونی، باید به صورت داینامیک طراحی شده و در هر لحظه به کمک روش مناسب )سامانه کنترلی مناسب، دریچههاي اطمینان، تغییر ظرفیت فنها و غیره(، میزان فشار داخل دهلیز پلکان را درمحدوده استاندارد حفظ نماید

دتکتورهای آتش بر مبنای مکانیزم تشخیص خود آتش را در زمانهای مختلفی تشخیص می دهند. سریعترین زمان تشخیص آتش مربوط به دتکتور ای اس دی است که با مکش هوا به درون خود قبل از همه دود را در هوا تشخیص می دهد. دتکتور بعدی دتکتور تشخیص منواکسید کربن است که در مراحل اولیه آتش تشکیل می شود و بنابراین سریعتر آتش را مشخص می کند. پس از این دتکتور، دتکتور تشخیص دود معمولی است که از طریق اپتیک یا یونی دود را تشخیص می دهد. دتکتورهای تشخیص شعله در رده بعدی سرعت تشخیص آتش هستند. معمولا دتکتورهای حرارتی دیرتر از بقیه و زمانی که آتش به مرحله حرارت دهی رسیده آتش را تشخیص می دهند. اسپرینکلرها که در واقع نوعی دتکتورهای حرارتی هستند باید حتما به دمای خاص خود برسند تا حباب آنها شکسته شود لذا بیشترین تاخیر در پاسخ به آتش مربوط به اسپرینکلرهاست

شماتیک کامل یک مدار اتش نشانی به روایت سازمان اتش نشانی اولا منبع اب مصرفی و اتش نشانی یکی است ثانیا مدار مستقیم از اب شهر و از پمپ ومنبع و از شیرسیامی هرسه اب میگیرد تا مطمئنتر باشد

در مدار ابرسانی اتش نشانی چندین شیر یکطرفه وجوددارد.برای تست باید دستگاه را قبل از اولین شیر یکطرفه گذاشت و برای نگندیدن اب در مدار بعد از انتهایی ترین شیرهای یکطرفه شیر تخلیه گذاشت

در تصویرها المانهایی که باید روی ابتدای انشعاب یک زون نصب شود نشان داده شده.
زون ها، بخشهایی از ساختمانها هستند که از هم جدا می کنیم و اگر در هر زون آتش سوزی شود اخطار حریق آن زون محل حریق را مشخص می کند. زون محدودیت مساحت دارد و معمولا برای ساختمانهای معمولی که هر طبقه خیلی بزرگ نیست طبقات را زون فرض می کنند.
🧯در ابتدای هر زون یک شیر زون و یک فشار سنج و یک فلوسویچ و گاهی یک شیر تخلیه و گاهی یک شیر یکطرفه وجود دارد.
🧯شیر زون برای بستن جریان آب اطفا است و در ساختمانهای  اس 2 و اس 3 باید مجهز به اخطار بسته بودن شیر باشد.
🧯فلوسویچ مشخصه اسپرینکلر تر است و نباید بر اساس تغییر فشار کار کند چون با افزایش تصادفی فشار اخطار حریق خواهد داد.
🧯اسپرینکلر و فلوسویچ تنها المانهای اطفای حریق هستند که باید در تمام دسته بندی ساختمانها فهرست شده باشند تا به اشتباه بکار نیفتند.
🧯شیر یکطرفه برای جلوگیری از ورود هوا از اسپرینکلرهای باز شده است.
🧯شیر تخلیه می تواند پس از آخرین شیر یکطرفه و فلوسویچ هر زون در هر جای زون نصب شود.
🧯با باز کردن شیر تخلیه می توان پمپ و فلوسویچ و فشار سنج را تست کرد.

سیستمهای اطفای حریق خودکار برای محلهایی مثل اتاق سرور باید از نوع غیر آبی باشند. دلیل این امر حساس بودن و آسیب پذیر بودن دستگاهها نسبت به آب و خطرناک و رسانا بودن آب در مواجهه با برق است.

در سیستمهای اطفا حریق خودکار غیر آبی با لوله کشی، مواد مختلفی می تواند استفاده شود که در تصویر شکل این سیستمها آمده است. برای نمونه 

FM200 با نام رسمی تر HFC-227ea

ماده ای غیر سمی است که نقطه تبخیر آن ۱۶.۵- درجه می باشد و بنابراین در شرایط محیطی اتاق، گاز است.

NOVEC 1230 با نام رسمی تر FK-5-1-12

ماده دیگر  است که نقطه جوش آن ۴۹.۲ درجه است و در دمای تابستان هم مایع می ماند. دو فاکتور زیر در

انتخاب بین این دو ماده برای اطفا حریق غیر آبی می تواند موثر باشد.

ODP(ozone depletion potential)
پتانسیل تخریب لایه ازن

GWP( Global warming Potential)
پتانسیل گرمایش زمین

مطابق جدول پیوست که جناب مهندس حسینی قرار داده اند اثر تخریبی گاز  اف ام 200 در گرمایش زمین تقریبا بیشتر از همه می باشد و استفاده از نوک 1230 منطقی تر است.
با تشکر از مهندس محمد اخوان

یکی دیگر از سیستمهای اطفای حریق خودکار غیر آبی برای محلهای حساس مثل اتاق سرور سیستم اطفا حریق آیروسل یا پودری است. در این سیستم، لوله کشی برای ماده اطفا لازم نیست و پودر اطفا درون قوطی‌هایی بر محل مورد نظر قرار دارد و با اعلام حریق بر روی آتش پاشیده می شود و آتش را به طریقه شیمیایی خاموش می کند انیمیشن بالا این سیستم را بخوبی شرح می دهد

رایزر دیاگرام اتش نشانی که تفاوت ان سایز شیر مخصوص شلنگ است که در اینجا 1 اینچ است ولی در دستورالعمل اتش نشانی 3/4 اینچ می باشد

یک نمونه پلان لوله کشی اتش نشانی که البته قدری با دیتیل سازمان اتش نشانی متفاوت است که بدلیل فرض وجود منبع اب مجزای اتشنشانی است ولی برای ترسیم راهنمای خوبیست

اگرچه از دید مبحث 17 قرارگیری کنتور گاز در پاگردها اشکال ندارد ولی از دید مبحث 3 در حالتیکه یک راه پله داریم این راه پله باید یک باکس ضد حریق سرتاسری حتی با دربهای ورود به راه پله ضد حریق باشد و وجود هر گونه تاسیسات بخصوص تاسیسات قابل اشتعال در این دهلیز پلکان ممنوع است.