جدول سایز دودکش برای یک دستگاه گازسوز. توجه شود که سایز مناسب برای آب گرمکن زمینی با رنگ آبی و سایز مناسب برای آب گرم کن فوری با رنگ سبز نشان داده شده است و این ایده که کلا سایز دودکش آب گرمکن دیواری 15 است محتاطانه است

 

 

 

 

سایز لوله رابط دودکش مشترک بین چند دستگاه گازسوز

 

سایز دودکش مشترک بین چند دستگاه گازسوز

 

منبع شرکت پکمن

محاسبه ابعاد دودکش

برای محاسبه ابعاد و قطر دودکش پارامتر های زیر دخیل هستند:

• ارتفاع ساختمان (دودکش )
• ظرفیت حرارتی بویلر مورد نظر
• درجه حرارت دود خروجی
• درجه حرارت محیط
• فشار محیط
• فشار خروجی دود از بویلر

اختلاف دمای بین گاز‌های داغ خروجی از دیگ و هوای اتمسفریک، باعث ایجاد مکش در مسیر دودکش و صعود گاز‌های داغ به سمت بالا می‌شود. به این نیروی ایجاد شده توسط اختلاف فشار نیروی درفت می گویند. هرچه طول دودکش بیشتر باشد، مکش ایجاد شده در دودکش در سطح مقطع یکسان بیشتر شده و سرعت صعود گاز‌ها نیز افزایش می‌یابد. علاوه بر افزایش ارتفاع، کاهش قطر در دبی حجمی ثابت نیز باعث افزایش سرعت صعود در دودکش می‌شود. این نیروی به وجود آمده باید به میزانی باشد که بر نیروی اصطکاکی در دودکش غلبه کند و همچنین بر دبی در گذر دود داخل دیگ تاثیر نگذارد.
افزایش سرعت جریان در یک دودکش باعث ایجاد صدا و لرزش در مسیر دودکش می‌گردد. این افزایش لرزش می‌تواند به سازه دودکش آسیب برساند. علاوه بر این، افزایش صدا نیز مزاحمت‌هایی به دنبال خواهد داشت.
بنا بر گفته های بالا و دانایی بر این موضوع که ارتفاع دودکش در ساختمان ها قابل تغییر نیست و برابر با ارتفاع ساختمان است، سطح مقطع مناسب برای دودکش بنا بر ظرفیت دیگ و ارتفاع دودکش، در هندبوک‌ها آمده‌است تا میزان مکش مناسب برای بویلر فراهم شود و سرعت هم از میزان مجاز آن فراتر نرود این در حالی است که قطر دودکش تاثیر به سزایی در افت فشار درون مسیر دودکش دارد.
همواره در محاسبات ارتفاع ساختمان مشخص است و پارامتری که در دسترس است برای کنترل سرعت و افت فشار درون دودکش ، سطح مقطع دودکش یا همان قطر دودکش می باشد. از آنجائیکه ظرفیت دیگ، پارامتر شناخته ‌شده‌تری از دبی گاز‌های حاصل از احتراق است، جهت استفاده ساده‌تر از این جدول‌ها، این جدول ها بر اساس ظرفیت دیگ، تنظیم می‌کنند. که اساس کاری آنها فرمول زیر است.

سطح مقطع دودکش بر اساس ظرفیت دیگ و ارتفاع دودکش

ارتفاع به متر						مقطع مدور CM2	مقطع چهار گوش  CM2
30	25	20	15	12	10
ظرفیت دیگ به کیلوکالری بر ساعت
–	–	–	55000	50000	50000	23	20*20
–	95000	90000	80000	75000	70000	26	20*27
180000	150000	140000	125000	115000	110000	30	27*27
250000	240000	210000	190000	180000	165000	37	27*40
380000	360000	320000	300000	280000	250000	45	40*40
550000	500000	470000	420000	400000	–	52	40*53
770000	720000	660000	600000	–	–	60	53*53
1000000	950000	870000	800000	–	–	67	53*66
1300000	1200000	1100000	–	–	–	75	66*66
1700000	1600000	–	–	–	–	84	66*85
2100000	1900000	–	–	–	–	92	74*92
2300000	2100000	–	–	–	–	96	85*85

1. از طریق فرمول سطح مقطع

که این فرمول برای بار حرارتی 400000 الی 2500000 کیلوکالری در ساعت است.
که در آن:
h  ارتفاع دودکش به متر m
Q بار حرارتی به کیلو کالری در ساعت Kcal/h
A سطح مقطع به سانتی متر مربع Cm2

برای دیگ یک میلیون کیلوکالری سه پاس بنا بر این فرمول با ارتفاع 30 متر ساختمان داریم:

که قطر دودکش دیگ 1 ملیون کیلوکالری بر ساعت با ارتفاع 30 متر برابر است با :

2. به ازای هر کیلو وات توان دیگ400 mm2

برای این نوع از محاسبات برای دیگ مورد مثال داریم :

که در نتیجه قطر به دست می آید:

3. به ازای هر 1000 BTU/HR توان دیگ: 0.2 in2

برای هر 1000 BTU/HR توان دیگ 0.2 اینچ مربع سطح مقطع لازم است در نظر گرفته شود.
برای این نوع از محاسبات برای دیگ مورد مثال داریم :

4.از طریق رابطه زیر که سطح مقطع را بر اساس CM2 ارائه می دهد:

که:
A:سطح مقطع بر حسب CM2
Q:ظرفیت حرارتی دیگ بر حسب Kcal/h
H:ارتفاع دودکش بر حسب M

مقایسه حالات محاسبه ابعاد دودکش

در حالت 2 و 3 دقت بسیار پایین است و به هیچ وجه توصیه نمی شود، چون ارتفاع در محاسبه ی آن نقش ندارد. پس سه عدد دیگر بدست آمده را در زیر مقایسه می کنیم:

• از نمودار: D=67 cm
• از فرمول نمونه اول: D=52 cm
• از فرمول نمونه آخر: D=68 cm

اختلاف فشار دو سر دودکش

اختلاف فشار دو سر دودکش

اختلاف فشار دو سر دودکش که باعث ایجاد مکش و غلبه بر افت‌های موضعی موجود در مسیر دودکش می‌گردد، از رابطه زیر قابل محاسبه است:

که در آن، P∆، افت فشار بر حسب Pa، P_0، فشار هوای محیطی است که دودکش در آن وارد می‌شود. H، ارتفاع دودکش بر حسب متر، T_in و T_out، به ترتیب میانگین دمای گاز درون دودکش و دمای هوا، در خروجی دودکش بر حسبK ° می‌باشد.